Er is weinig zo tricky als het voeren van een discussie over het verzorgen van demente bejaarden. Kinderarbeid is net zoiets. Iedereen vindt vanzelfsprekend dat dementen goede zorg moeten krijgen en dat kinderarbeid wereldwijd verboden moet worden. Wie deze overtuigingen uitdraagt bevindt zich in het goede kamp en krijgt alle sympathie van het publiek. Degene die het waagt om enige kanttekeningen bij het algemene principe te plaatsen krijgt onvermijdelijk de schurkenrol toebedeeld en verliest bij voorbaat de discussie.
Alleen al vanwege dit mechanisme verdient Heleen Dupuis een compliment voor de moed die ze opbracht om bij Pauw op tv in het hol van de leeuw plaats te nemen. Bij deze uitzending op 5 november werd doorgeborduurd op de misstanden in het Haagse verpleeghuis, waar de moeder van staatssecretaris Martin van Rijn haar laatste kommervolle jaren slijt. Het optreden van de staatssecretaris de dag daarvoor bij Pauw was pijnlijk geweest vanwege zijn persoonlijke betrokkenheid en zwak omdat hij zich verschool achter politieke frases. Hij kon moeilijk anders, maar toch.
Heleen Dupuis zat daar als lid van de Raad van toezicht van die bewuste Haagse verpleeginrichting, in de rol van aangeklaagde dus, en had aangekondigd dat ze alleen haar visie op een en ander wilde geven en niet in discussie wilde gaan, omdat dat toch op welles-nietes zou uitdraaien. Maar natuurlijk was dat precies wat er gebeurde. De andere gasten die voor het onderwerp waren uitgenodigd, inclusief Pauw, konden het bloed van de vijand wel drinken. Toen Dupuis de afwezigheid van verplegend personeel aanmerkte als incidenteel niet structureel, concludeerde Pauw: ‘O, dus u vindt de klagers leugenaars?’ Kortom zij dolf geheel voorspelbaar het onderspit.
De toon was al gezet door de tweet van Wouke van Scherrenberg: ‘Zes demente mensen op 1 zaal! Kon de staatsecretaris niks beters vinden voor zijn moeder?’ Ja, knikt iedereen, ’t is een schande hoe die grootschalige instellingen winst maken door te beknibbelen op personeel, terwijl de dementen ongesuperviseerd in hun urine soppen. Er worden beelden opgeroepen, waartegen geen verweer mogelijk is. Instelling voor dementen maken altijd een vreselijke indruk op wie er een kijkje komt nemen en voor partners of familieleden van ingezetenen is het nog veel erger om aan te zien dat er voortdurend dingen mis gaan. Anderzijds: zes dementen op een zaal is gewoon een huiskamer, hoor. Een imitatie van een huiselijke omgeving en kleinschalig bovendien. Wat doet het ertoe dat er twintig of vijftig van die huiskamers onder de paraplu van een en dezelfde zorginstelling zitten? De zorgstructuur bestaat nog steeds uit één verpleegkracht op zes patiënten.
De chaos van thuis zet zich onontkoombaar voort in de instelling.
Je kunt je afvragen of dit niet te schraal is en of het niet veeleer twee verpleegkrachten op zes patiënten zou moeten zijn. Hoe meer supervisie, hoe meer personeel, hoe minder spijtige incidenten met pis en poep. Het beste zou natuurlijk zijn: één op één zorg oftewel precies de 24-uurs mantelzorg die veel partners van dementerenden jarenlang thuis uitvoeren, totdat ze de chaos en de ontwrichting van hun eigen leven niet meer aan kunnen en hun geliefde laten opnemen.
Dat wegbrengen of wegdoen, waarvan sommige mantelzorgers zichzelf betichten, is niet speciaal voordelig voor de patiënt. In plaats van één op één zorg van een vertrouwd (zo lang als dat duurt tenminste) persoon krijgt hij/zij te maken met diverse, roulerende professionals. Die allemaal hun best doen en reuze toegewijd zijn – anders ga je die branche niet in – maar ja, er zijn nog meer patiënten à 80.000 euro per jaar. De chaos van thuis zet zich onontkoombaar voort in de instelling. Het kost onnoemelijk veel inzet om die chaos om te turnen in rust, reinheid en regelmaat, en liefst ook nog een beetje gezelligheid. Het is makkelijk schande roepen, als die herculische opdracht mislukt.
Correctie: Zes patiënten op zaal is niet de huiskamer maar de slaapzaal….de huiskamer is al snel 20 man of meer.
De slaapzaal bestaat uit bedden, 1 kastje per persoon voor wat persoonlijke spullen, en van die te weinig gewassen bedgordijnen ertussen. Wie bij de deur ligt krijgt nauwelijks zonlicht.
De jaren dat ik er gewerkt heb viel me altijd al op hoe weinig vrijwilligers er zijn (vergelijk bijv eens met een hospice), iedereen wil er alleen maar weg.
Herculische opdracht? Dit is wellicht (ook) een thema over accepteren van ouderdom, waar incontinentie en scheef zittende matjes onderdeel van kunnen zijn. Maar, wat vindt iedereen eigenlijk van dat verschil in welvarendheid en het niet meer ontvangen van degelijke zorg? Toch gek dat ik daar niets over hoor of lees in het verhaal van Dupuis of in uw stuk.
We zijn welvarend, dragen enorm veel belasting af en daar mag best wat tegenover staan: goede ouderenzorg. De onzekerheid en te verwachten zorg-ontberingen die de huidige regering laat ontstaan maken me ongerust, als dertiger. Weet je wat, zullen we voorstellen om in de toekomst iedereen een pil te geven? De levensvermoeiden blij, de belastingbetaler blij, de toekomstige zorg-ontbeerders hoeven niet meer bang te zijn. Nee, even serieus. Gek dat de beschaving in dit land achteruit holt. Dat komt omdat de martkliberalen nu in de regering zitten, die er onbehoorlijke ideeën op nahouden. Gevolg is dat de kloof tussen de haves en have-nots groter wordt en dat is straks goed terug te zien in de kwaliteit van zorg op de oude dag. Zet je schrap!
In de jaren tachtig in de zorg gewerkt als bijbaantje en me,toen al rot geschrokken. Alleen maar haasten en het minimum kunnen doen. Daar moet je geen abstract verhaal van maken dat moet je verbeteren. Natuurlijk kan.dat! Op een kdv heeft een baby ook niet urenlang een vieze luier.
De zes persoons slaapzaal bestaat echt niet meer in de hedendaagse verpleeghuizen. Het betreft wel degelijk een huiskamer. Een verzorgende op een huiskamer is in de praktijk te weinig, twee zou beter zijn. Helaas hebben we er voor gekozen steeds weer te bezuinigen… In plaats van de instellingen af te branden kunnen we beter voor meer verzorgenden per zorgvrager zorgen.