Beste Beatrijs,
Mijn moeder is 91 jaar, zwaar geïnvalideerd maar nog wel helder van geest. Ze woont in een verzorgingshuis. De kinderen hebben een warme band met haar en bezoeken haar trouw. Jaren geleden heeft zij de wensen voor haar uitvaart op papier gezet. Onlangs heeft zij dit scenario bijgewerkt en nu is alles tot in details voorbereid. Het programma voor de uitvaart staat vast, de rouwkaart is klaar inclusief diverse Bijbelteksten en de liederen zijn uitgekozen. Ik als zoon moet speechen, een door haar gekozen lied zingen en een gebed uitspreken. Zij wil ons een christelijke boodschap meegeven, waar de kinderen en verdere nazaten niet meer in geloven. Onze namen komen onder de rouwkaart die zij heeft opgesteld. Hoe vrij zijn wij om af te wijken van de door haar verlangde teksten en andere instructies?
Een strikt draaiboek
Beste Een strikt draaiboek,
Uw moeder gaat tamelijk ver door haar uitvaart tot in de details te plannen. Er is niets tegen algemene richtlijnen en allicht zullen nabestaanden hun best doen om haar laatste wensen te honoreren. Als gelovig christen zal uw moeder vanzelfsprekend een begrafenis krijgen met het bijpassende christelijk ceremonieel, een kerkdienst, geleid door de dominee van haar keuze. Suggesties voor specifieke liederen of gebeden tijdens de dienst kunnen zonder probleem gerespecteerd worden. Maar uw moeder kan niet bepalen dat u als zoon een lied of een gebed ten gehore brengt, waar u zich ongemakkelijk onder voelt. Voor die onderdelen moet dan iemand anders worden gepolst: een ander familielid misschien of een vriend(in) van uw moeder of een betrokken gemeentelid. Als u in de hoedanigheid van zoon een toespraak wil houden, stelt u die geheel naar eigen inzicht op. U bent hierin niet de spreekbuis van uw moeder, u bepaalt zelf wat u wil zeggen. Hetzelfde geldt voor anderen die een afscheidsspeech houden.
Het zijn de nabestaanden die kennis geven en niet de overledene.
Wat de tekst van rouwkaart betreft: die is goedbeschouwd een zaak van de nabestaanden en niet van de overledene. Het zijn de nabestaanden die kennis geven en niet de overledene. Als de tekst die uw moeder heeft opgesteld te sterk afwijkt van hoe u als naaste familie het zou willen aanpakken, dan schrijft u uw eigen tekst en u plaatst de Bijbelcitaten van uw moeder op de achterkant van de kaart, voorzien van een regeltje ‘Moeder maakte deze keuze’.
U doet moeite om het afscheid zoveel mogelijk in de geest van uw moeder te houden (veel religieus getoonzette uitvaarten kunnen overigens bij gebrek aan geloof uitstekend om esthetische redenen worden gewaardeerd), maar u hoeft bij het ceremonieel niet tegen uw eigen overtuigingen in te gaan. Het is heel goed mogelijk om uw moeder de laatste eer te bewijzen met een mooie, christelijke uitvaart zonder dat u zelf een actieve rol speelt in de dienst. U hoeft kortom niet te doen alsof u zelf gelovig bent, terwijl u dat niet bent.
Beste zoon, Gewoon WEL doen en kenbaar maken aan de goegemeente dat het moeder’s wens is. Waarom haar wensen niet naar de letter uitvoeren? Mijn moeder heeft ook al de hele tralala uitgestippeld. Ze wil geen uitvaartdienst. Ze is ook religieloos. Zij Wil dat alle familie en vrienden vanuit haar huis afscheid komen nemen. Dat wordt lastig. Ze kan beter de Arena of de Heineken Music Hall afhuren… Ze heeft zelfs al eten besteld. En een drumband. Ze wil dat we al etend en drinkend haar leven vieren en haar dansend (…) uitgeleide doen en de lijkwagen nazwaaien. Daarna wil ze dat wij verder gaan met schransen en dansen. Ze gaat er in haar eentje ervandoor. Toen ik dat vorig jaar hoorde (nadat ze 6 dagen op de IC had gelegen na een fout tijdens de operatie) ging ik zowat uit mijn plaat. Inmiddels heb ik me ermee verzoend. Haar lastste wens. Het is goed zo!