Weeda’s winkel

Beatrijs Ritsema

Iteke Weeda heeft een winkel en in het nieuwe nummer van Opzij houdt ze uitverkoop. Onder de vlag 'de mens achter de wetenschapster' laat ze zich interviewen over waar het allemaal naar toe gaat en waar het naar toe zou móeten gaan. Tussen deze twee hoedanigheden maakt zij nooit verschil, aangezien wat wenselijk is altijd al als trend in haar mega-enqutes aanwezig is en dus alleen nog maar vergroot en doorgetrokken hoeft te worden (van anderssoortige en tegengestelde trends, die niet in haar conceptuele raamwerk passen neemt ze gemakshalve aan dat het een aflopende zaak is). Zelf ben ik een liefhebber van enqutes en vragenlijsten. Aanbellende enquteurs krijgen van mij een warm onthaal en ik blader graag door de bijlages van onderzoeksrapporten, waar de letterlijke tekst van vragenlijsten in staat afgedrukt met percentages en al. Soms zie je al aan de formulering van de vragen dat het onderzoek niet deugt, soms aan de percentages.

Ik heb het onderzoek van Weeda naar lustbeleving onder vrouwen niet in ruwe vorm bekeken, maar een van de resultaten, die in het interview aangehaald worden, was dat twee derde van de vrouwen het niet erg zouden vinden als hun man impotent was. Het is een cijfer dat wantrouwig maakt. Toegegeven, er zijn veel slechte huwelijken en vrouwen hebben notoir minder zin in seks dan mannen, maar dat twee van de drie vrouwen het wel best zouden vinden dat hun man als een dweil door het seksuele leven zou gaan, is wel erg kras. Impotentie is een akelige aandoening, die de zelfwaardering ondermijnt en die leidt tot allerlei geëxcuseer en teleurstelling over en weer in bed. Kortom iets heel vervelends, waarmee niet alleen de getroffen mannen, maar ook hun vrouwen tobben, behalve dan die 25 % (natte vingerschatting van mij) die sowieso niets lichamelijks meer met hun man willen en dus ook geen langoureus body-to-body-contact-zonder-daad, waar volgens Weeda alle vrouwen altijd zo vruchteloos naar verlangen. Iteke Weeda tilt niet zo zwaar aan impotentie. Zelfs als een vrouw verliefd wordt op een impotente man, is er volgens haar nog niets aan de hand, zolang hij maar goed kan vrijen en de vrouw op tedere wijze naar haar gerief leidt. Om de gedachten te bepalen is het aardig om in de vraagstelling de seksen te verwisselen. Dan krijgen we: twee derde van de mannen vindt het geen punt als hun vrouw anorgasmisch en frigide zou zijn. En de extrapolatie: verliefd worden op een frigide vrouw hoeft helemaal geen ramp te zijn, zolang ze de techniek van het vrijen maar beheerst. Wie dergelijke seksistische onderzoeksresultaten zou uitventen met het vertoon van Iteke Weeda, zou zijn leven onder feministen niet meer zeker zijn, maar zou op z'n minst niet serieus genomen worden. Het is mij een raadsel waarom dat met haar wel gebeurt.

Al even hemeltergend zijn haar profetieën: netwerken moeten we en groepswonen zullen we. Wat netwerken nog meer inhoudt behalve het onderhouden van sociale contacten, weet ik niet. Weeda zegt dat het goed voor de mens is, en dat wil ik wel aannemen, al vind ik het een beetje enge term omdat ik meteen zo'n gevlochten interlockje voor me zie. In haar eigen persoonlijke leven doet ze trouwens niet aan netwerken, want ze zegt: 'het vriendschapsnetwerk vind ik een wenselijke ontwikkeling, maar voor mezelf is het uiteindelijk niet de manier van leven.' Zij heeft haar sociale contacten via haar werk, inderdaad wel zo efficiënt, heel verstandig.

Het is misschien flauw om van mensen enige consequentheid te verwachten tussen wat ze enerzijds preken en aanprijzen voor het grote publiek en wat ze anderzijds zelf in de praktijk brengen. De Jim Bakkers roepen op tot bekering, boetedoening en halleluja-gezang, maar wentelen zichzelf in seks, geld en losbandigheid. Marion Barry en de andere kruisvaarders tegen de drugs geven zich in hun vrije tijd maar al te graag over aan crack en speed en coke. Dat zijn allemaal geen dingen die veel verbazing hoeven te wekken. Soms wordt er eens iemand betrapt en dan is er een smakelijk schandaal. Zo zit de wereld in elkaar, en desondanks vind ik het nogal stuitend om, nog steeds in hetzelfde interview met mevrouw Weeda, te lezen dat 'de groepswoning zo'n wenselijke ontwikkeling is, waar ze persoonlijk niet aan moet denken.'

Zelf is ze nogal op privacy gesteld, maar voor bijstandsvrouwen is het toch veel goedkoper om de wasmachine en andere voorzieningen te delen, en bovendien kunnen die dan groepsgewijs de eenzaamheid, de vergrijzing en het teruglopende verzorgingsniveau van de welvaartsstaat het hoofd bieden. Het is vooral de schaamteloosheid waarmee ze voor zichzelf claimt wat ze anderen wil onthouden, die zo onthullend is in dit interview. Met haar geld en positie heeft ze ongetwijfeld een prettige ziekte- en ouderdomsverzekering geregeld, die haar in staat zal stellen allerlei professionele hulp te charteren, mocht ze ziek en gebrekkig worden. Voor bijstandsoma's zal dit moeilijk worden. Tegen die tijd kunnen die kiezen uit twee kwaden: verzorging door hun netwerk (zelf ook niet meer in de kracht van hun leven) of afgevoerd worden naar verzorgingstehuizen, waar het personeelswerk voorlopig alleen maar nijpender wordt. Heeft Iteke Weeda de verbetering (of zelfs maar het op peil houden) van de basisgezondheidszorg in haar winkelassortiment? Welnee, ze heeft heel andere bestedingen van het geld in gedachten: 'Ik vind het ontzettend leuk mijn winkel met nieuwe produkten uit te breiden. Dan gooi ik weer eens een zwangere man in de etalage.' Ach ja, ik was even vergeten dat het doel waar wij naar dienen te streven de ultieme gelijkschakeling van man en vrouw is.

Ik werp een blik in de etalage van Weeda's winkel. Links en rechts rollen de groepswonende netwerken ruziënd over de grond. In het midden prijkt de zwangere man. Hij is impotent, hij heeft een sperma-extractie moeten ondergaan (standaard in het ziekenfondspakket). De gynaecolooog (antropoloog?) wet reeds zijn scalpels voor de keizerinnesnede. Ik huiver en maak me uit de voeten.