Waardenvrije seks

Beatrijs Ritsema

Mijn tienerkinderen verboden mij om naar Neuken doe je zo te kijken. Ik heb één aflevering gezien en van de rest een paar fragmenten, maar mijn sociologische interesse moest het afleggen tegen hun protesten. ‘Daar ga je toch niet naar kijken!’ riepen ze, en als ik zei: ‘Nuttige informatie, speciaal voor jullie bedoeld,’ begonnen ze schamper te lachen. Alsof ze niet alles allang wisten, beweerden ze, en dit was alleen maar afschuwelijk om aan te zien. Ook mijn aanbod om de kamer te verlaten, zodat zij ongestoord door de meesmuilende blik van een volwassene de informatie tot zich konden nemen, werd verworpen. Ze hadden wel wat beters te doen.

Seksuele voorlichting en jongeren, het blijft een moeizame combinatie. Het probleem is dat de naakte feiten vrij snel uit te leggen zijn, en wat moet je er dan nog meer over vertellen? In NDJZ werd de basale informatie (de pin-in-gat-dynamiek en enkele variaties) toegelicht met behulp van levensgrote plastic poppen, hetgeen een weerzinwekkend schouwspel bood. De kille, mechanische manier waarop de poppen hun kunstjes demonstreerden ontnam het tafereel elke menselijke warmte. Hoe anatomisch correct ook, zo’n plastische benadering leidt er eerder toe dat seks met walging wordt geassocieerd dan met plezier. Er wordt weliswaar nadrukkelijk bij gezegd dat het allemaal uiterst plezierig is, maar je ziet het er niet aan af. Dat moet je dan maar geloven als onbevangen kijker. Maar als de beelden niet corresponderen met de woorden, zijn het de beelden die de meeste indruk maken, niet de woorden.

De afstotelijkheid van het seksuele handelen zou voorlichtingsgewijs misschien afgezwakt kunnen worden door er een deken van intimiteit en romantische liefde omheen te draperen. In de jaren zeventig gebeurde dit bijvoorbeeld in de film The Blue Lagoon (jongen en meisje ontdekken als schipbreukeling zichzelf, elkaar en de liefde op een paradijselijk onbewoond eiland). Hier werd seks verbeeld als het goede, het esthetische en het onschuldige. Een prettiger boodschap om uit te dragen, zij het met het risico van afglijden naar sentimenteel gezwijmel. Daar kun je in deze tijd niet meer mee aankomen, dus de makers van NDJZ, die zich ongetwijfeld hun eigen tiener-geginnegap herinnerden bij de stamelverhalen van de biologieleraar over ‘heel dicht bij elkaar willen zijn’, hielden het zakelijk.

Zeven afleveringen over seks is veel om te vullen, als je in tien minuten de basisinformatie eigenlijk al afgewerkt hebt. Wat moet er in vredesnaam nog meer in zo’n uitzending als je niet zijïg wilt zijn en niet moralistisch? Het treurige resultaat was dat alleen amoraliteit en de hedendaagse obsessie met gezondheid overbleven. Als ik een tiener was, zou ik het vrome gezeur over veilige, gezonde seks en leutige condooms met smaakjes uit de grond van mijn hart verfoeien. En wat moet een tiener aan met de voorgespiegelde normaalheid van het hoerendom? Prostituee Helena mocht reclame maken voor haar escort girl-opleiding onder het motto: iedereen gaat vreemd. Met andere woorden, een aantrekkelijk meisje zou wel gek zijn als ze hier geen financieel slaatje uit zou slaan. Waarom zou je iets gratis weggeven, als je er ook dik voor betaald kunt krijgen?

Tja, hier is de bodem van de platheid wel bereikt. Het afbreken van de taboes op gevaarlijke lichamelijke lusten heeft via de illusie van de vrije liefde geleid tot de definitieve ontmoralisering van seks. Uiteindelijk blijft geld als enige waarde overeind in de voorlichting. Waarden zijn er niet meer om op te dringen maar om vrijelijk uit te kiezen. Met zo’n uitgangspunt moet voorlichting wel cynisch worden. Mijn kinderen hadden gelijk met hun intuïtie: dan maar liever helemaal geen voorlichting.