© Sjoerd van der Zee
Als mijn vrouw en ik met vrienden eten, word ik wel eens onaangenaam getroffen door hun tafelmanieren. Men legt bijvoorbeeld na het eten zijn mes en vork met de heften buiten het bord neer of in elkaars verlengde alsof het roeispanen zijn. Is het geen beter gebruik om mes en vork in hun geheel naast elkaar op het bord neer te leggen? Ik leerde dat ooit zo thuis, maar er zijn nu eenmaal veel verschillende culturen. Hoe hoort het eigenlijk? Of moet ieder maar doen wat hem of haar goeddunkt?
Gestoord door capriolen met eetgerei
Beste Gestoord door,
Zonder twijfel is uw methode van eetgerei hanteren geheel correct en aanbevelenswaardig, vooropgesteld dat u zich ook aan de regel ‘Niet met vork of mes zwaaien tijdens het praten, laat staan ermee in de richting van de aangesprokene wijzen’. Mes en vork worden na het eten dwars op het bord gelegd met de heften naar een kant. Dat hebt u goed geleerd en hopelijk ook goed doorgegeven aan uw eigen kinderen. Daar houdt het verder mee op. U kunt niet nog meer meer mensen opvoeden in deze richting, want daar zijn etentjes met vrienden niet voor bedoeld. Als mensen zich niet houden aan de heersende conventie, zonder dat ze daar iets kwaads mee bedoelen maar gewoon omdat ze zich er niet van bewust zijn, dan is de passende reactie om net te doen alsof het u niet opvalt. Er niet op letten dus. Misschien een goed voornemen voor het nieuwe jaar: zulke begeesterde tafelconversaties met vrienden voeren dat u na afloop echt niet meer zou kunnen zeggen hoe deze of gene z’n mes en vork heeft neergelegd.
Beste Beatrijs, u weet niet of deze schrijver zelf kinderen heeft gekregen. Uw opmerking kan pijnlijk zijn als er sprake is van ongewenste kinderloosheid.
Ik zie een onderscheid tussen niet-storende en storende tafelmanieren.
Bijvoorbeeld:
Ik heb geleerd dat het bestek na het eten op het bord wordt gelegd, “op tien voor half vijf” (de wijzers van de klok als beeldspraak voor het bestek gebruikend). Het stoort me echt niet als mijn tafelgenoten dit anders doen.
Gewoonten die mij storen zijn: slurpen, smakken, boeren, tandenpeuteren, en neussnuiten aan tafel. Gelukkig zijn dat uitzonderingen.
De “hoofdprijs” was een tafelgenoot die ooit zijn kunstgebit uit zijn mond nam om een restje voedsel te verwijderen.
Vergeleken bij zulke gewoonten is iemand die zijn bestek niet op tien voor half vijf op zijn bord legt een zeer kleine bijkomstigheid, die ik graag over het hoofd zie.
Een jonge koningin Wilhelmina kreeg in 1900 Paul Kruger, de bejaarde president van de republiek Transvaal, op bezoek en bood hem een staatsdiner aan. Kruger zag een zilveren vingerkommetje aan voor een drinkbeker en nam er een slok uit. Naar verluidt waren de hoge gasten aan het diner tot in hun tenen geschokt over dit vergrijp tegen de etiquette, wierpen lakeien elkaar veelbetekenende blikken toe, en klonk onder de hovelingen duidelijk hoorbaar gelach.
Wilhelmina zette háár vingerkommetje vervolgens aan heur vorstelijke lippen, en maakte daarmee duidelijk wie van de aanwezigen het aan een juiste opvoeding of ontwikkeling had ontbroken.