Vrienden vertellen eigen verhalen

Beste Beatrijs,

Sinds een paar weken weten we dat mijn vrouw een ernstige vorm van kanker heeft. De inmiddels begonnen chemokuur lijkt goed aan te slaan, waar we erg blij mee zijn. Waar we pas echt ziek van worden is het verschijnsel dat veel vrienden, familieleden en bekenden (die we vanzelfsprekend informeerden) een onbedwingbare neiging hebben ons te trakteren op kankerverhalen uit hun eigen omgeving: ‘Mijn buurvrouw heeft het ook… Een dochter van mijn tante in Frankrijk… Mijn moeder ging er binnen twee maanden aan dood… ’ enzovoort. De laatste tijd reageren we met: ‘Sorry hoor, we hebben even geen zin in andermans kankerverhalen, dus graag een ander onderwerp.’ Dat werkt voor twee minuten en hupsakee, daar gaat-ie weer! Eigenlijk is het enige dat we vragen een beetje medeleven en verder geen gebabbel dat ons verder de depri in helpt. Enig idee hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen?

Vrienden maken het erger

Beste Vrienden maken,

U bent overvallen door een levensbedreigende ziekte. Het is inderdaad razend irritant als mensen dan hun eigen horror- of succesverhalen gaan zitten opdissen. Daar zit u niet op te wachten. Het is overigens wel begrijpelijk waarom mensen zo reageren. Ernstige ziekte is een lastig gespreksonderwerp. Uw hele leven is overhoop gegooid, toch kunnen toehoorders er weinig over zeggen behalve: ‘Wat erg’ (in allerlei variaties). Al het andere klinkt banaal en onnozel. Wat zouden ze moeten zeggen? Troostende woorden? Optimisme prediken? Goede artsen aanraden? Praktische hulp toezeggen? Oké, dat laatste heeft nut, maar dat is ook maar één zinnetje. Het feit van uw vrouws ziekte is ongetwijfeld op dit moment het belangrijkste wat in uw leven aan de hand is. Dat betekent dat mensen dit niet zomaar voor kennisgeving kunnen aannemen en na vijf minuten over iets anders beginnen. Uw vrienden hebben het gevoel dat ze tenminste bij het onderwerp moeten blijven om hun betrokkenheid te tonen. En omdat ze daar niets zinnigs over te zeggen hebben, nemen ze hun toevlucht tot andermans kankerverhalen, al moet me van het hart dat het zeldzaam bot is om er mee door te gaan na uw uitdrukkelijke verzoek om dit niet te doen.

U wil een beetje medeleven. Is moeilijk, hoor, ook dit gevoel laat zich maar op een of twee manieren onder woorden brengen – ook daar ben je snel over uitgepraat. Is het niet nogal vanzelfsprekend dat mensen meeleven? En wat houdt dat eigenlijk nog meer in behalve rustig, zonder wijsneuzig commentaar, luisteren naar wat u te zeggen hebt? Blijkbaar zijn veel mensen daar niet toe in staat en denken ze dat ze van alles in het midden moeten brengen.

Als ik ervan uitga dat het onhandige gebabbel van uw kennissen in ieder geval goedbedoeld is, denk ik dat u hen moet redden uit dit lastige parket van ‘wat moet ik nog meer zeggen?’ door zelf op een ander gespreksonderwerp over te gaan. U zult misschien ook niet altijd zin hebben om de psychische weerslag van een en ander diepgaand met iedereen door te nemen. Houd het dus maar zakelijk. Geef een medisch bulletin, en ga vervolgens over iets anders praten. De betrokkenheid van uw vrienden zal in de toekomst uit hun daden blijken (of niet). Aan hun woorden hebt u sowieso niets.