Beste Beatrijs,
Aan mijn studententijd twintig jaar geleden heb ik een goede vriend overgehouden, bij wie ik een paar keer per jaar langs ga. Hij woont in een andere stad op een uur rijden. We hebben dezelfde humor en het is altijd leuk elkaar te spreken. Mijn vriend was altijd nogal eenzelvig, maar de laatste jaren verwaarloost hij zichzelf. Hij heeft een baan en werkt thuis. Behalve met zijn broer heeft hij met niemand contact. Op zeker moment hebben zijn broer en ik hem na lang aandringen over de drempel van de huisarts gekregen, omdat hij vermagerde. Lichamelijk werd niets ernstigs geconstateerd, maar de huisarts verwees hem door naar de hulpverlening vanwege psychische problemen. Hij is daar een keer geweest, maar heeft de behandeling weer afgezegd.
Inmiddels is mijn vriend zowat kluizenaar, hij eet nog altijd slecht en zijn huis is een bende. Als ik hem hiermee confronteer in gesprekken wuift het hij het weg. Hij wil geen bemoeienis en voor een opname is hij niet ernstig genoeg. Zolang de problemen niet benoemd worden, is het gezellig. Zijn situatie gaat me aan het hart, maar ik heb steeds minder zin om zijn vervallen woning te betreden. Heeft u nog raad?
Aftakelende vriend
Beste Aftakelende vriend,
Uw vriend bevindt zich op een hellend vlak. Zelfverwaarlozing, troep in huis en gebrek aan sociale contacten wijzen op een depressieve geestesgesteldheid. Goed dat u contact met zijn broer hebt opgenomen. De broer en u hebben hem naar de huisarts gedreven – ook heel goed. Maar als uw vriend het daarna laat afweten met de hulpverlening, staat u machteloos. Een dorstig paard kan naar het water worden geleid, maar het zal zelf moeten drinken. Iemand moet gemotiveerd zijn om zich te laten helpen, anders gebeurt er niets. Een lichtpuntje is dat uw vriend werk heeft. Hij werkt nu natuurlijk thuis, maar als de lockdown voorbij is, kan hij wellicht weer fysiek naar zijn werk. Dat zou al een stuk schelen, omdat dat structuur aan zijn leven geeft. Dring er bij uw vriend op aan dat hij een wekelijkse schoonmaakhulp neemt. Een schoon huis komt de stemming ten goede. Rotzooi maakt extra depressief.
Behalve pappen en nathouden is er weinig wat u kunt doen. Houd het contact in stand met de frequentie die u gewend was: een paar keer per jaar. Laat hem niet in de steek. Het heeft weinig zin om die samenkomsten een therapeutisch tintje te geven. U vraagt natuurlijk wel hoe het met hem gaat en u kunt zeggen wat u ergens van vindt en hoe het beter zou kunnen, maar ga er maar van uit dat hij goede raad naast zich neer blijft leggen. De nadruk van uw bezoekjes zou moeten liggen op de gezelligheid en het plezier, zoals u dat altijd met hem had. Als dingen verslechteren, kunt u met zijn broer overleggen.
Neem eens contact op met het sociaal wijkteam van de gemeente. Zij kunnen een paar keer op bezoek komen bij hem en op een laagdrempelige manier contact leggen zonder dat er direct iets ‘moet’. Het lijkt mij van belang dat deze man op termijn professionele hulp krijgt. Waarschijnlijk is GGZ nog een te hoge drempel, omdat hij daar zelf heen moet. Deze signalen zijn te ernstig om te negeren en een paar keer per jaar langs te gaan en niet door te pakken.
Mij raakt uw zorg om uw vriend. En het doet me goed om te lezen dat u actief hulp zoekt voor uw vriend. Dat is vriendschap zoals menigeen zich zou wensen.
Verder een tip. Het is lastig om goede schoonmaak hulp te vinden. Misschien teveel gevraagd voor uw vriend in zijn situatie. Valt daar niet iets creatiefs op te bedenken?