Tutoyeren van dementen

Beste Beatrijs,

Al een aantal jaren bezoek ik (man, 54) geregeld mijn demente vader van bijna 85 in het verpleegtehuis. Het is een modern, mooi ingericht huis met kleinschalige woongroepen. Ook de zorg is volgens moderne inzichten georganiseerd. De bewoners kunnen zoveel als mogelijk is hun eigen gang gaan en de verzorgenden zijn attent en zorgzaam. Toch stoort mij zo nu en dan één ding, namelijk de wijze waarop mijn vader soms wordt aangesproken. De meesten noemen hem ‘Meneer Achternaam’ of ook wel ‘Oom Voornaam’, waar hij goed op reageert, maar er zijn ook enkelen die hem rechtstreeks bij de voornaam aanspreken en ‘je’ en ‘jij’ zeggen. Vooral als stagiaires van 18 of 19 dat doen, stoort mij dat. Ik weet wel dat mijn vader het niet meer beseft, maar als hij getutoyeerd wordt door die jonge meisjes komt dat op mij onnatuurlijk over. Ik heb dit al eens aan de orde gesteld bij een van de vaste krachten, die het met mij eens was, maar zonder merkbaar resultaat. Ben ik een zeur als ik beleefdheid verwacht tegenover iemand die daar zelf geen weet meer van heeft?

Tutoyeren van dementen

Beste Tutoyeren,

Hoewel het uw vader weinig meer zal uitmaken, is het toch belangrijk om de normale conventies in ere te houden. Het zal uw vader misschien weinig kunnen schelen of hij een oud, vies kloffie aan heeft of ongeschoren is. Toch is het beter dat uw vader er goed gekleed en verzorgd bij zit, zo niet voor hemzelf danwel voor degenen in zijn omgeving: medebewoners, bezoekers, verzorgenden. Het decorum moet waar mogelijk in acht worden genomen, anders wordt het leven in zo’n instelling nog treuriger en tenslotte onleefbaar. De beleefdheidsvorm gebruiken bij het aanspreken valt ook onder dit decorum. Voor u als zoon is het pijnlijk om de onmondigheid van uw vader benadrukt te horen door een stagiaire. Het bij de voornaam aanspreken is overigens een grovere overtreding dan het tutoyeren. In geval van een jarenlange relatie tussen patiënt en verzorgende kan tutoyeren soms best. In verpleeghuizen hoor je personeel wel eens zeggen: ‘Mevrouw Smit, wil je een kopje thee?’ of ‘Meneer Jansen, ga je gezellig mee?’ Dat klinkt zowel respectvol als vertrouwd.

Wanneer u merkt dat uw vader niet met het hem verschuldigde respect wordt bejegend, kunt u het beste de leiding van het verpleeghuis hierop aanspreken. Personeel vindt het vervelend wanneer familieleden van bewoners rechtstreeks kritiek op hen uitoefenen, maar de leidinggevende zal u onmiddellijk gelijk geven en kan de algemene stelregel ‘niet tutoyeren’ nog eens onder de aandacht van de stagiaires brengen.