Trauma

Beatrijs Ritsema

Als er iets is waaraan je kunt zien dat de kinderbescherming niet naar behoren werkt, dan is het wel het gesol met Rochelle (het zusje van Rowena, het meisje van Nulde). Voor een meisje van vier dat al het gruwelijke heeft meegemaakt wat iedereen tot in detail in de krant heeft kunnen lezen, was er na haar terugkeer naar Nederland maar één ding wenselijk: zo snel mogelijk een zo normaal mogelijk leven leiden. Maar er wordt nu al meer dan een half jaar met het kind van het ene naar het andere adres gesleept. De deskundigen zijn kennelijk nogal wankelmoedig in hun ideeën over waar en met wie de kleine R. haar vormende basisschooljaren moet gaan doorbrengen. Het laatste ideetje over een passende bestemming schijnt een ‘psychiatrisch kinderziekenhuis’ te zijn. Gezellig! Temidden van gestoorde en onhandelbare kinderen zal ze vast reuze opknappen.

Dit is althans de uitkomst van een juridische strijd tussen haar vader, gesecondeerd door hoogleraar en ontwikkelingspsycholoog Dolph Kohnstamm, en de kinderbescherming, die hoogleraar en kindermisbruikdeskundige Wim Wolters in stelling heeft gebracht. De strijd draaide om de vraag of Rochelle wel of geen trauma heeft. De partij van haar vader zegt van niet; de Kinderbescherming meent van wel en kiest op grond daarvan ook voor een toekomst met ‘behandeling’ door deskundige kindertherapeuten.

Wat houdt ‘het belang van het kind’ in? Het valt mij op hoe weinig de Kinderbescherming in dezen op de hand van mannen en vaders is. Laatst zag ik in het programma ‘Het zwarte schaap’ de voorzitter van de ‘Dwaze vaders’ zijn beklag erover doen dat het, in geval van oorlog tussen ex-echtgenoten, altijd de moeders waren die hun zin kregen. Als de moeders hun poot stijf hielden, konden de vaders fluiten naar een omgangsregeling. Kinderrechters en –beschermers vonden dat weliswaar zielig voor de vaders, maar gedoogden het machtsvertoon van de moeders. Volgens de deskundigen zijn kinderen meer gebaat met rust en routine dan met strijd en ruzie, ook al betekent rust dat er helemaal geen vader meer in het leven van een kind voorkomt.

Het is een harde lijn, maar ik kan er wel inkomen dat in scheidingszaken een moeder meer krediet krijgt dan een vader. Voor Rochelle, wier moeder haar rechten grondig heeft verspeeld, komt de vader echter ook niet in aanmerking als opvoeder, terwijl hij niets liever wil. Blijkbaar durft de kinderrechter het niet aan een getraumatiseerd kind aan de routine van de eigen vader toe te vertrouwen. Over rechteloosheid van vaders gesproken!

De stelling van pa zou niet moeten luiden dat er van trauma geen sprake is, maar dat een normaal leven de beste kansen biedt om een nieuw evenwicht te vinden, ook voor een vierjarige die verschrikkelijke dingen heeft meegemaakt. Om te beginnen zou het arme kind trouwens een gewone naam moeten krijgen (Roosje of Elly of zoiets); met haar huidige naam, die toch al tamelijk bespottelijk is, zal ze nooit ergens binnen kunnen komen zonder geschokte reacties van mensen die elkaar over haar hoofd heen veelbetekenende blikken toewerpen. Je gunt een kind toch op z’n minst dat niet heel haar desolate verleden al in haar voornaam ligt vervat.

Kinderen die oorlogen hebben meegemaakt en hun ouders of familie vermoord hebben zien worden, zijn getraumatiseerd, al zegt deze term niet meer dan dat ze getuige zijn geweest van verschrikkingen. De beste manier om deze kinderen te helpen is hen te laten deelnemen aan een normaal leven, met regels, veiligheid, voorspelbaarheid en liefde. Hen in de praktijk voorleven hoe het ook anders kan. Ik zou niet weten waarom professionele hulpverleners beter zouden zijn dan amateurs in de omgang met getraumatiseerde kinderen. Ik denk eigenlijk dat kinderen met amateurs beter af zijn, want die hebben minder oog voor trauma’s.