Beste Beatrijs,
Sinds twee jaar maakt een Turks-Nederlandse vrouw naar tevredenheid ons huis schoon. Zij is een hartverwarmend persoon, die tijdens de koffie openhartig over haar gezinsleven praat en veel belangstelling heeft voor ons wel en wee. Zij vertelt vaak over de geldzorgen die haar gezin heeft en ook over de verjaardagen van haar kinderen. Via mijn man is haar man aan extra werk gekomen en dat vinden wij een prettige manier om onze betrokkenheid te uiten. Voor ons kind neemt zij bijna wekelijks iets lekkers mee en vaak zijn er ook zelfgebakken broodjes of koekjes voor ons. Dat heb ik geprobeerd af te remmen – ook omdat het mierzoete lekkernijen zijn, die wij normaal gesproken niet aan ons kind geven – maar dat heeft niet geholpen. Haar gulheid voelt niet vrij! Komende week is ons kind jarig en zij heeft aangekondigd een cadeautje te komen brengen. Voor haar kinderen doe ik dat niet en ik wil dat ook niet. Is hier sprake van culturele verwarring? Wat raadt u me aan?
Hulp speelt voor Sinterklaas
Beste Hulp speelt voor Sinterklaas,
Hier is geen sprake van culturele verwarring, want ook veel autochtone hulpen-in-de-huishouding nemen snoep mee voor de kinderen des huizes en cadeautjes bij verjaardagen. Enerzijds doen zij dit uit oprechte aardigheid en gulheid, anderzijds zit er, zoals bij alle giften, ook altijd een verplichtend kantje aan. Wie geschenken aanneemt, komt in de schuld te staan. U kunt proberen dit te ontmoedigen, maar de ervaring leert dat ze er toch mee doorgaan. Er valt eigenlijk weinig aan te doen, want als u het met uw volle gewicht gaat weigeren of verbieden, maakt u het weer zwaarder dan het is.
Het beste is om haar zelfgebakken etenswaren voor het gezin wel te accepteren en tegelijk door te gaan met te zeggen dat het echt niet hoeft, zeker als het snoep voor uw kind betreft. Over het kindersnoep zegt u dan: ‘Dank je wel, maar ik leg het even opzij voor later. Hij moet niet te veel snoep eten.’ Vervolgens kunt u het altijd nog weggooien.
Aan cadeautjes voor haar kinderen hoeft u niet te beginnen. Wel bouwt u natuurlijk op deze manier een schuld op, ook wanneer u het cadeautje van haar voor uw kind accepteert. Weigeren zou bot zijn – hopelijk is het een goedkoop kleinigheidje. U kunt dit compenseren door uw hulp met Kerstmis bijvoorbeeld een extra geldbedrag te geven in de orde van grootte van een weekloon, waarmee ze iets leuks voor haar eigen kinderen kan kopen.
Om eerlijk te zijn krijg ik het tot in mijn botten koud van de zuinige, oer-Holloandse gierigheid en angst om wat te geven van deze mevrouw. De Turks-Nederlandse hulp mag wel haar wc-pot schoonkrabben en de slipjes schoonwassen, maar intimiteit op ander gebied moet vooral voorkomen worden.
Beter dan kille biljetten in enveloppen te duwen raad ik mevrouw aan om eens te kijken naar de documentaire De Huizen van Hristina, die laat zien dat het werk van ‘hulp’ een zeer eenzaam beroep is. Deze kwestie bevestigt dat weer. Ik hoop dat de vragenstelster leert dat warmte niets met cultuur te maken heeft.
Ik begrijp niet goed waarom de Turkse mevrouw cadeautjes geeft aan het gezin van haar werkgeefster. Het is goed bedoeld, maar het geeft iets ongemakkelijks, vind ik.
Voor mijn gevoel zou de werkgeefster degene moeten zijn, die cadeautjes geeft en niet andersom.