Succes

Mijn grootste ervaring van persoonlijk succes is zonder twijfel de geboorte van mijn eerste kind. Al met al was ik zo'n uur of tien in touw geweest, maar vanaf het ogenblik dat ik hem in de ogen keek, werd ik door een euforie bevangen die dagen aanhield. Het was alsof ik onafgebroken surfte over de toppen van de golven. De boeken en de volksmond waarschuwen voor een crash na zo'n piekervaring, maar ik wist zeker dat dat er niet van zou komen – daar was het succes te onaantastbaar voor. En er kwam ook inderdaad geen crash. Langzaam werden de golven waar ik overheen scheerde minder hoog en kreeg ik weer zicht op de contouren van het dagelijkse leven.

Goedbeschouwd is het baren van een kind niets bijzonders. De meerderheid van vrouwen doet het een of meerdere malen in het leven. Je kunt nou niet beweren dat zoiets vergeleken kan worden met het winnen van een oscar, president van Amerika worden of een bestseller schrijven. En toch is er die allesoverheersende trots op de geleverde prestatie. En dat, terwijl je als bevallende vrouw verder niet eens iets speciaals hoeft te doen. Ik bedoel: ook al bepaal je je tot kreunen en steunen, dan nog zal het kind geboren worden. Ik kan me herinneren dat de omstanders me aanmoedigden bij de bevalling van mijn tweede kind en dingen riepen als 'goed zo, je doet het geweldig, nog even doorzetten!' terwijl ik zeker wist dat ik bij de laatste persweeën in het geheel niet had meegewerkt. Ik overwoog een correctie ('ik doe helemaal niks, hoor'), maar de volgende wee diende zich al weer aan, dus ik besloot de kwestie te laten zitten, en voor de afwisseling maar weer eens mee te persen.

Het feit dat er in statistisch opzicht weinig dingen zo aan de orde van de dag zijn als geboortes maakt de gebeurtenis zelf niet minder bijzonder. Uit een van die bevallingshandboeken herinner ik me een vrouw die kronkelend van de pijn van de dienstdoende arts te horen had gekregen: 'Ach madammeke, de hele Franse armee is zo ter wereld gekomen'. Voor de bewuste vrouw betekende deze uitspraak een affront, een totale ontkenning van wat ze aan het doormaken was. Maar toen ik het las (wat, toegegeven, iets anders is dan wanneer iemand het tut-tut-tuttend tegen je zegt), vond ik het wel een troostrijke gedachte. Als zoveel miljoenen vrouwen het klusje kunnen klaren, dan zal het mij ook wel lukken.

De heroïek zit 'm in de pijn en dat is, geloof ik, waar dat gevoel van succes vandaan komt. Een bevalling doe je uiteindelijk alleen, ook al staat er een vroedvrouw of arts-assistent naast je die geruststellende dingen zeggen of zit de toekomstige vader voorbeeldig getimed mee te puffen. Er kan maar één persoon de pijn doormaken.

Over die pijn is de laatste jaren veel te doen. Is het niet barbaars om in deze moderne tijd van pijnstillers en algehele medische begeleiding vrouwen gewoon door te laten lijden? In Amerika krijgen vrouwen routinematig de keus tussen 'natuurlijk' bevallen of onder verdoving. Velen kiezen uit idealistisch oogpunt voor 'natuurlijk', maar als gaandeweg de bevalling de Lamaze-ademhalingstechnieken niet het beloofde soelaas brengen (potdorie, ik hijg en ik blaas en ik heb nog pijn, dat was de afspraak niet), roepen ze alsnog vaak om een ruggeprik. In Nederland is dat niet gebruikelijk. Is dat ouderwets of misschien zelfs vrouwonderdrukkend?

Het is moeilijk te zeggen. In het algemeen geldt dat je meer waarde hecht aan de dingen waar je moeite voor hebt moeten doen dan aan de dingen die je in de schoot zijn komen vallen. Het is het principe waarop clubs als het studentencorps de onderlinge loyaliteit van hun leden vestigen: eerst moeten aspirantleden door een ontgroening heen met meer of minder subtiele vormen van vernedering en dan wacht de beloning in de vorm van vriendschappen voor het leven. Dit mag vanuit egalitair oogpunt een onaangename manier van doen zijn, werken doet het wel. Succes verzekerd. Dat wil niet zeggen dat de afwezigheid van leed de zaak voorbestemt tot mislukking. Vriendschappen genoeg die helemaal niet gekleurd zijn door pijn en ellende in de aanvangsfase. Een moeder die een keizersnede heeft ondergaan of een plaatselijke verdoving houdt niet minder van haar kind dan een moeder die gewoon is bevallen.

Ook al heeft zo'n bevalling alle kenmerken van een irrationele initiatie-rite, ik had de pijn niet willen missen. Het doorstaan ervan gaf me een gevoel van macht. Ik was geslaagd voor de vuurproef.

Beatrijs Ritsema