Beste Beatrijs,
Mijn ouders zijn twintig jaar geleden gescheiden, niet zonder pijn en verdriet voor alle betrokkenen. Mijn vader heeft sinds negen jaar een nieuwe vrouw en mijn moeder sinds acht jaar een nieuwe man. Omdat mijn vader in het buitenland woont zie ik hem niet vaak, maar inmiddels is het contact wel goed en waardevol.
Mijn man en ik verwachten binnenkort ons eerste kind, het eerste kleinkind binnen ons beider families. Een tijdje geleden ontstond er frictie tussen ons en mijn moeders partner. Wij hebben duidelijk gemaakt dat wij mijn eigen ouders en de ouders van mijn man als opa en oma beschouwen. Dit accepteerde hij en we hebben verder niet gesproken over een benaming van hem of van de nieuwe vrouw van mijn vader. Later bleek dat hij zich aan de kant geschoven voelde. De partner van mijn moeder heeft zelf geen kinderen, wat hem altijd heeft gespeten. Wij wilden hem zeker niet kwetsen, maar ik vind niet dat hij opa wordt, omdat hij toevallig acht jaar geleden in ons leven is gekomen. In principe kan ik het prima vinden met hem, hoewel er altijd wel wat ergernis te vinden is. Mijn moeder heeft voorgesteld om hem ‘opa Voornaam’ te laten noemen, maar ik voel er weinig voor hem tot opa te benoemen. Sindsdien krijgen wij steeds van mijn moeder te horen dat hij zo gekwetst is. Ik wil niet op handen en knieën voor een man van 65 die alleen maar zit te kniezen, de telefoon niet durft op te pakken en mijn moeder alles laat oplossen. Dit is niet iemand die zich als een verantwoordelijke opa gedraagt. Zijn wij nou zo onredelijk?
Opa? Mocht-ie willen!
Beste Opa?
Ik vind dat u zich een beetje kinderachtig opstelt. Niemand ontkent dat uw eigen ouders en die van uw man de echte opa’s en oma’s van uw kindje zijn. De kwestie gaat over iets anders namelijk, hoe moet de kleine tezijnertijd zijn aangewaaide (stief)grootouders aanspreken?
Hij zegt ‘oma’ tegen uw moeder. Logisch. Maar wat moet ie tegen haar man zeggen? ‘Meneer de Vries’ soms? Of ‘Harry’? Of ‘Oom Harry’? Dat is allemaal even belachelijk. Uw kind zal die twee oudere mensen als een duo zien, dat op een of andere manier bij de familie hoort, al zijn de precieze relaties voor een jong kind niet duidelijk. Ook de ouders van uw man zal uw kind als een eenheid beschouwen: ze wonen in één huis en treden gezamenlijk op. Hetzelfde geldt voor uw vader met zijn nieuwe vrouw. Er valt niet te ontkomen aan het feit dat het kind drie stel grootouderachtigen heeft, die alle zes een aanspreekvorm verdienen waar respect en familiariteit in doorklinkt.
Uw moeder had een goede oplossing. Om de ‘niet-echte’ opa aan te duiden als ‘opa Voornaam’ onderscheidt hem van de ‘echte’ opa’s, terwijl toch een zekere intimiteit wordt toegelaten. Wat is daar op tegen als die man al acht jaar samenleeft met uw moeder en zich kennelijk verheugt op het grootouderschap dat hem onverwacht alsnog ten deel valt? Waarom moet hij als een soort ongedefinieerd aanhangsel naar de tweede rang worden verwezen?
Misschien maakt u zich zorgen dat uw kind niet weet wie z’n bloedeigen grootouders zijn. Vrees niet. Op een gegeven moment ontdekt uw kind dat hij wel heel veel grootouders heeft vergeleken met andere kinderen, en zal hij vragen hoe dat precies zit. En dan gaat u uitleggen dat het vroeger is misgegaan tussen oma en opa, en dat later opa Harry op het toneel is verschenen. Uw kind zal dat voor kennisgeving aannemen. Het zal hem verder niets uitmaken. Maar hij zal heus wel onthouden wie wie is.
Accepteer de partner van uw moeder als deel van de familie, maak een genereus gebaar en benoem deze man voor uw kind tot ‘Opa Voornaam’.
Wij zijn 22 jaar geleden gescheiden , en mijn kleinkinderen van 6 en 10 noemen mijn partner, met wie ik inmiddels 20 jaar en relatie heb gewoon Opa.
Wat is er toch mis me als kinderen veel mensen om zich heen hebben die van hun houden en van wie ook zij mogen houden ? Onze kleinkinderen voelen dat er van ze gehouden wordt, is dat niet het belangrijkste?
Ik ben de briefschrijver van hierboven. Inmiddels hebben wij 3 kinderen. En zij noemen de ‘nieuwe’ opa gevarieerd van: opa, opa-voornaam-, opa -zelf verzonnen naam-.
Ik heb er vrede mee. Iedereen is gelukkig met de nieuwe familie, oud zeer is gesleten wat blijkbaar oprakelt als je zelf een gezin sticht (en je ouders gescheiden zijn), dit hoor ik vaker om mij heen.
Dus idd wat Beatrijs zei, het neemt zijn eigen vorm aan, de kinderen hebben goed door wie bij wie hoort en wie mijn echte ouders zijn.
Neemt niet weg dat ik, nu ik dit terug lees na 7,5 jaar, ik de reactie van Beatrijs kort door de bocht vind. Er zat bij mij een veel diepere emotie achter maar dat werd niet opgepikt. Daarnaast is de brief niet 100% zoals ik het destijds geschreven heb….Opa? Mocht ie willen! Aan het eind heb ik niet vermeld en geeft nu een soort zuur karakter van mij weer.
Zit in dezelfde situatie. Heb me nooit een extra vader gevoeld voor mijn stiefkinderen. Ondertussen zijn deze zelf aan de opvolging begonnen en daar voel ik me zelf 200% opa voor. Mijn stiefkinderen voelen dat trouwens ook zo aan. “Jan is voor ons een volwaardige opa”, zie ik hen dikwijls denken.
En wat zeggen de kleinkinderen ? In het begin ging het Peetje Jan worden. Maar de oudste, nu bijna 2, heeft dat ondertussen vervormd tot Poetje Ba. En zoals een collega mijn onlangs zei : “Er zijn miljarden opa’s op de wereld, maar er is maar één Poetje Ba” !