Steken onder water

Beste Beatrijs,

Ik heb twijfels over een vriendin van me. Het verwarrende is dat zij enerzijds heel aardig en complimenteus is, anderzijds steken onder water geeft. Zij zegt bijvoorbeeld hoe geweldig het is dat ik zo’n moeilijke studie heb gedaan – om daarna te suggereren dat ik dat toch vooral te danken heb aan de steun van mijn partner (wat niet waar is). Ook stelt zij zogenaamd belangstellende vragen die behoorlijk kritisch gekleurd zijn: ‘Had je geen groter huis gewild?’ Tot nu toe laat ik dat soort opmerkingen van me afglijden, maar vervelend vind ik het wel. Telkens als ik me heb voorgenomen om iets van haar houding te zeggen, doet ze weer zo aardig dat ik me schuldig voel en denk me te vergissen. Wat moet ik hiermee aan?

Op m’n hoede

Beste Op m’n hoede,

Zodra ze iets zegt wat u een onbestemd naar gevoel geeft, reageert u onmiddellijk met: ‘Wat bedoel je daarmee?’

Er kan van alles aan de hand zijn: van dom, ongevoelig flapuitgedrag, onderdrukte rivaliteitsgevoelens tot regelrechte afgunst. Hoe dit ook zij, uw vriendin moet ophouden met haar gemaskeerde agressie en u moet ophouden met alles over uw kant te laten gaan. Een serieus gesprek voeren, waarin u zich beklaagt over haar dubbele boodschappen die u zich zoal herinnert uit het verleden, zal snel in een welles-nietes discussie verzanden en biedt haar bovendien de kans om de vermoorde onschuld te spelen, dus die weg lijkt niet zo effectief. Beter is het om u voor te nemen vanaf nu geen enkele steek onder water meer te laten passeren. Zodra ze iets zegt wat u een onbestemd naar gevoel geeft, reageert u onmiddellijk met: ‘Wat bedoel je daarmee?’

Als ze zegt dat u uw studie aan uw partner te danken hebt, vraagt u: ‘Hoe bedoel je? Vind je dat hij het werk gedaan heeft en niet ik?’ Als ze vraagt of u niet liever een groter huis had willen hebben, zegt u: ‘Hoe bedoel je? Vind je dit huis soms te klein?’ De kunst is om de toon van uw tegenvragen luchtig en liefjes te houden, alsof u alleen maar even de puntjes op de i gezet wil krijgen.

Deze techniek heet ‘de negatieve navraag’ en is erop gericht om de angel uit andermans opmerking bloot te leggen. Meteen erbovenop zitten en vragen om verduidelijking, waarbij u de door haar geïmpliceerde belediging openlijk verwoordt, dát is de methode om hier korte metten mee te maken. Doorgaans trekt de agressor zich op zo’n negatieve navraag schielijk terug: ‘Nee, sorry, natuurlijk bedoelde ik dat niet’, en als dat niet gebeurt, ligt het conflict in ieder geval open.