Staande ovatie

Beste Beatrijs,

Toen ik vijftien jaar geleden naar ‘Les Misérables’ in Carré ging, was er na afloop een minutenlange staande ovatie waar ik als elfjarige diep van onder de indruk was. Gelukkig ben ik in de jaren daarna in de gelegenheid geweest vaker mooie voorstellingen te zien waar ik graag een staande ovatie voor heb gegeven.

Wat mij echter opvalt, is dat er tegenwoordig voor iedere voorstelling, ja zelfs voor vrijwel iedere try-out, staand wordt geklapt. Ik gun iedere artiest zijn of haar applaus, maar de teloorgang van de waarde van de staande ovatie gaat mij aan het hart. Ik heb het gevoel dat een optreden niet goed is geweest als er géén staande ovatie voor komt! Ik ben benieuwd wat u hiervan denkt en of het tij nog te keren is.

Blijf toch zitten!

Beste Blijf toch,

Klopt. Mensen applaudisseren tegenwoordig standaard staand. Dit gebruik is de laatste tien jaar snel opgekomen in Nederland. Het past in de trend van het overstatement (drie keer zoenen, terwijl een handdruk zou volstaan; ‘absoluut’ of ‘zeker weten’ zeggen, terwijl je ‘ja’ bedoelt) en in het hijgerige jargon van de reclamewereld. Het woord ‘ovatie’ is trouwens niet helemaal van toepassing. Vaak is het publiek helemaal niet wild van enthousiasme. Dat valt af te meten aan de lengte en de intensiteit van het applaus, eventueel aan geschreeuw en gestamp met voeten. Doorgaans klapt men met normaal volume en niet overmatig lang. Dat het publiek er bij gaat staan is geen uiting van vervoering, maar van beleefdheid. Gaan staan is tegenwoordig de conventionele reactie van een zaal op een voorstelling. Maar een ovatie is het niet.

U kunt het irritant vinden en dat is het misschien ook wel. Veel mensen vinden het onnodig om op te staan, maar doen dit toch, omdat ze geen zin hebben tijdens het applaus tegen de ruggen van de rechtopstaande mensen vóór hen aan te kijken.

U vraagt of dit tij te keren is. Ik denk het niet. Dit soort (op zichzelf onschuldig) gedrag van een massa is moeilijk te sturen. De enige manier om er iets aan te doen zou zijn om de komende tien jaar in alle schouwburgen en concertzalen voorafgaande aan elke voorstelling naast de aanmaning over het uitzetten van mobiele telefoons een mededeling te laten weerklinken: ‘We vragen u om na afloop zittend te applaudisseren, tenzij u door het dolle heen bent.’ Maar daar is het fenomeen weer niet belangrijk genoeg voor, dus zit er niets anders op dan te accepteren dat het publiek tegenwoordig in Nederland staand applaudisseert.