Onbevangen lust bestaat niet

Hoe moet je kinderen opvoeden op seksueel gebied? Een paar weken geleden publiceerde het maandblad J/M (gespecialiseerd in het boven water halen van non-problemen) de resultaten van een onderzoek hiernaar, waaruit bleek dat seks eigenlijk geen gespreksonderwerp was tussen ouders en kinderen. Het uiterste waartoe die ouders zich konden opwerken was feitelijke voorlichting: de mechanische en fysiologische ins & outs van de voortplanting, ingebed (wanneer de kinderen wat ouder waren) in een moralistisch kader van oppassen voor zwangerschap en soa’s. En dat was al heel wat, want er waren ook nog ouders die het hele onderwerp links lieten liggen.

Niets over gevoelens, niets over lichamelijke verrukkingen, niets over intimiteit. Door deze angsthazerige mentaliteit nemen kinderen onbewust de schaamte van hun ouders over en zo blijft van generatie op generatie het hoofdstuk seks verbonden met gêne en ongemak. Het taboe op ‘genieten’ (ik kan dat woord niet zonder aanhalingstekens uit mijn pen krijgen) staat nog steeds recht overeind volgens journalist Asha ten Broeke in een lang betoog in de Volkskrant (21-9-2013). Haar idee is dat kinderen de boodschap mee moeten zouden krijgen dat seks fijn is en dat je er zonder schaamte van mag genieten. Anders kweek je frustraties en valse schaamte over iets wat zonder voorbehoud mooi en extatisch zou moeten zijn.

Ten Broeke geeft een voorbeeld van aanbevelenswaardige onbevangenheid: ouders zouden een achtjarig meisje dat de wonderen van de masturbatie ontdekt boven een openbare fontein op een speelplaats niet moeten afremmen of afleiden, maar haar onbekommerd haar gang moeten laten gaan. Zo erkennen zij het kind als seksueel wezen. Alles goed en wel om vrij baan te geven aan lichamelijke driften, maar ouders hebben toch ook de taak om een kind bij te brengen dat er een onderscheid bestaat tussen het openbare en het privédomein en dat verschillende gedragingen bij verschillende sferen passen. Volwassenen bevredigen zichzelf ook niet in het openbaar, waarom zou dat kinderen wel zijn gepermitteerd?

Als het ontmoedigen van publiekelijke dan wel huiskamermasturbatie leidt tot het vestigen van een taboe op seks onder kinderen, dan is dat misschien niet zozeer de schuld van preutse ouders die hun kind zo nodig ‘onschuldig’ willen houden, als wel inherent aan de ingewikkeldheid van seks zelf. Je kunt wel moeite doen om seks als iets volstrekt normaals te beschouwen – we doen het allemaal, nietwaar, en als je er niet aan doet is dat op zichzelf al abnormaal –, maar het blijft natuurlijk een tamelijk belachelijk gedoe.

Alle seks ziet er raar uit, of je het nu alleen, met z’n tweeën of met een hele groep tegelijk doet.

Alle seks ziet er raar uit, of je het nu alleen, met z’n tweeën of met een hele groep tegelijk doet. Sinds de seksuele revolutie van vijftig jaar geleden het onderwerp breed bespreekbaar en transparant maakte, is er voor niemand gebrek aan beeld- en tekstmateriaal. Van sexy advertenties tot keiharde porno. Van boeketromantiek tot de wereldliteratuur. Toch is seks op individueel niveau nog steeds even beladen als altijd. Het aspect onbekommerde lust vormt er maar een miniem onderdeeltje van, en omdat iedereen zijn eigen seksbeleving als privé beschouwt (je hoort nooit iemand in de koffiepauze terloops de toch alleszins onschuldige gebeurtenis memoreren dat hij gisteren zo’n lekker nummertje met z’n vrouw heeft gemaakt), maakt schaamte kennelijk óók een onvervreemdbaar onderdeel ervan uit, evenals relationele eigendomsvragen. Seks gaat per definitie over het overschrijden van grenzen: die van anderpersoons lichaam, die van jezelf en die van de beleefdheid in het algemeen. Zonder grensoverschrijding geen overgave, geen lust en geen goede seks, dus wat moet je nou als ouders, wil je je kinderen de weg wijzen in dit schemergebied?

Het is een mythe dat er onbeladen huis-, tuin- en keukenseks bestaat die je aan kinderen zou kunnen uitleggen of aanschouwelijk maken, zodat zij gevrijwaard blijven van een taboe op genot. Intergenerationele gesprekken over de emotionele finesses van seks geven gêne en schichtigheid. Terecht, want kinderen zitten niet anders in elkaar dan volwassenen en koesteren privégevoelens, waarvan ze niet willen dat ouders zich ermee bemoeien. Het heeft iets onuitstaanbaar bevoogdends als volwassenen zich in bochten gaan wringen om kinderen voor te houden hoe lekker seks is, heus niet iets om je voor te schamen, hoor! Geef die kinderen feitelijke kennis van zaken en laat ze het verder zelf uitzoeken. Het is de hele mensheid tot nu toe prima gelukt om die geneugtes te ontdekken zonder ouderlijke bijlessen.