Naaste familie condoleren

Beste Beatrijs,

Hoe spreek je op een begrafenisplechtigheid je medeleven uit tegenover de naaste familie? Is de uitdrukking ‘gecondoleerd’ te gemakkelijk, alsof je je er vanaf maakt, en moet je dan je best doen voor een meer persoonlijke woordkeus?

Maar dat vind ik juist zo moeilijk. Bij ouderen zeg je toch niet: “Wat vind ik het rot voor u dat Oom … is overleden”? En mag je sterkte wensen? Laatst hoorde ik van iemand die haar man had verloren dat ze het zo vreselijk vond dat iedereen daar mee kwam aanzetten.

Mond vol tanden

Beste Mond vol,

Wanneer u in de rij staat na een begrafenis of crematie om uw deelneming te betuigen aan de naaste familie, kunt u zich maar het beste aan het cliché houden. ‘Gecondoleerd met je/uw verlies’ of ‘Ik leef met je/u mee’ drukt precies uit wat u wil zeggen. De nabestaande zegt ‘Dankjewel’ en de korte uitwisseling is voorbij.

Sterkte toewensen kan sommige nabestaanden te nonchalant in de oren klinken, omdat dit ook altijd wordt gezegd wanneer iemand naar de kaakchirurg moet of een verbouwing van zijn huis tegemoet ziet. Het nadeel van allerlei andere zegswijzen (‘Rot voor u’, ‘Wat vreselijk’, ‘Wat erg’, ‘Wat ben ik geschrokken’) is dat ze impliciet tot een conversatie uitnodigen, terwijl het in zo’n rij, waar vaak nog honderd mensen volgen, niet de plaats en de tijd is voor persoonlijke uitweidingen. Dat kan beter in een condoléancebrief of bij een later persoonlijk bezoek.