Beste Beatrijs,
Ik ben een man van 52. Mijn vader is twee jaar geleden overleden na een mooi en lang leven. Mijn moeder, 83 jaar, heeft haar leven min of meer op weten te pakken en haar dagen zijn redelijk gevuld met activiteiten. Desondanks is zij negatief en heel zwaar op de hand. Ze zegt dat ze dood wil omdat er geen doel meer is in het leven. Ook bevestigt ze dat ze depressief is maar weigert elke vorm van hulp. Ze lijkt te zwemmen in zelfmedelijden en gebruikt dat om mij en mijn broer te manipuleren en een schuldgevoel aan te praten. Aanspreken op haar gedrag werkt averechts en versterkt haar in haar boos zijn.
Laatst was ik jarig: ze komt ’s avonds laat binnen, zegt niets, feliciteert me niet, zit twee uur zwijgend op de bank tussen het bezoek en gaat. Ter compensatie stort ze een groot bedrag op mijn bankrekening waar ik niet blij van kan worden. Qua conditie kan mijn moeder nog wel tien jaar mee, iets waar ik nu even niet aan moet denken. Hoe moet ik hiermee omgaan?
Zielige moeder
Beste Zielige moeder,
Het verlies van je echtgenoot/ote is zwaar. Sommige mensen komen die klap nooit meer te boven. Uw moeder is kennelijk zo iemand voor wie het allemaal niet meer hoeft. Ze heeft geen plezier meer in het leven en ze weigert hulp. Anderzijds schrijft u dat haar dagen redelijk gevuld zijn. Dat wijst niet op echte depressie, want dan zou ze helemaal geen activiteiten meer ontplooien. Misschien kunt u uw waarnemingen iets meer ombuigen in de richting van: ‘naar omstandigheden gaat het nog wel’ of ‘het kan nog veel erger’.
In het algemeen is het goed om met sombere mensen geen praat-afspraken maar doe-afspraken te maken.
Uw belangrijkste probleem ligt in haar negatieve houding en in het feit dat zij u en uw broer een schuldgevoel aanpraat. Dat laatste moet u eenvoudig niet laten gebeuren. Als zij niet vrolijk erbij zit op familiefeestjes, hoeft u zich dat niet persoonlijk aan te trekken. Haar chagrijn is uw schuld niet en het is ook niet uw verantwoordelijkheid om haar in een opgewekte stemming te krijgen. U kunt bedenken dat ze toch de moeite heeft genomen om te komen, en dat is op zichzelf ook wat waard.
Het is niet makkelijk omgaan met iemand die veel zelfmedelijden heeft, zeker wanneer die persoon elke vorm van hulp afwijst. Blijf het normale moeder-zoon-contact onderhouden, maar u hoeft niet meer te doen dan u kunt opbrengen. Als het u te veel wordt, gaat u gewoon weg. U zegt dan tegen uw moeder: ‘Sorry, maar ik kan hier niet goed tegen, je trekt me mee de put in en dat wil ik niet. Ik ga nu weg en ik zie je de volgende keer wel weer.’
In het algemeen is het goed om met chagrijnige/ sombere mensen geen praat-afspraken maar doe-afspraken te maken. Ga dus niet bij uw moeder langs om thee te drinken (dat leidt alleen maar tot klaagverhalen), maar neem haar ergens mee naar toe: maak een wandeling, rij haar ergens heen, bezoek een tentoonstelling, neem haar mee naar een voorstelling enzovoort. Iets doen in plaats van praten leidt af, de tijd gaat sneller en vaak komt de sombere persoon in een betere stemming doordat hij/zij niet met zichzelf bezig is.
Het vrouwke is 83, haar man is 2 jaar dood (nog niet zo lang dus) en nu zeurt ze, is negatief. Nou, mag ze? Is het leuk dan om 83 jaar te zijn en weduwe?
Joh, verwen je moeder toch een beetje, geef haar aandacht, knuffels en doe leuke dingen met/voor haar. En probeer het negatieve gepraat een beetje te negeren.
Je bent nu een grote jongen je kunt vast beter dan dit: zeuren over je moeder en zelfmedelijden hebben, omdat het mensje misschien nog wel 93 wordt!
Het lijkt me prima om na te gaan waar uw eigen grenzen liggen en ze ook aan te geven. Iemand die rouwt kan beslag leggen om zijn/ haar omgeving. Maar samen iets doen is dan beter dan samen praten. Een schuldgevoel zou ik me niet laten aanpraten. En een chagarijnige bui daar kiest ze zelf voor. Het is wel waar dat je soms tijdelijk voorzichtig om moet springen met mensen die aan het rouwen zijn, of de balans van hun leven opmaken.
Bekend verhaal voor mij (42). Mijn moeder is 69 en na het overlijden van mijn vader in 1993 al depressief. Heeft vage pijnklachten die ze medicaliseert waar ze alle ziekenhuizen opzoekt. Blijft alle dagen thuis, laat zich niet ophalen, doet niets meer en wordt alleen maar hopelozer. Verwijt haar kinderen haar alleen te laten, maar bezoeken is geen pretje met alleen maar geklaag. Met kerst blijft ze thuis want slaat alle aanbiedingen af, of lat zich meeslepen en gaat dan huilen tijdens het eten.
Jouw moeder doet tenminste nog wat en komt langs. Misschien is ze naar kennissen en vreemden wel wat beter in haar gedrag. Je kan er niets aan veranderen dus laat het maar van je afglijden.
als moeder aangeeft dat ze dood wil, dan voelt ze zich kennelijk behoorlijk ellendig. gaat het daar wel eens over? vraagt die zoon wel eens: hoe gaat het nu met je? mis jij vader ook zo? ik heb het idee dat de zoon geen zin heeft in het gevoel van zijn moeder, terwijl zij er enorm mee zit. en misschien trekt ze daarom wel zo de aandacht op een negatieve manier. een beetje emotionele aandacht lijkt mij wel nuttig, in plaats van haar verdriet en somberheid alleen maar als een last te beschouwen!
Ik heb zelf mijn man verloren, 4 maanden geleden. (hij was 38 jaar.) en het is opvallend hoe sommige mensen proberen om er vooral NIET over te praten, om het onderwerp te vermijden en om het snel af te kappen als het dan toch ter sprake komt. Ik zeg bijvoorbeeld: hoe zou Bert (fictieve naam) dit gevonden hebben? Antwoord: Ja, dat zullen we nooit weten. Maar heb je de prijs van de paprika’s gezien? enz enz. Nou, daar word je pas depressief van! En zo’n oud mens is geestelijk nog minder flexibel. Ik vind het zeker knap dat ze nog een verjaardag bezoekt, want in zoiets heb je eigenlijk geen zin, want jij hebt geen plezier. En je moet dan toch een beetje meedoen. Voor die oude vrouw duurt het verdriet misschien lang, maar daar kunnen buitenstaanders geen oordeel over vellen. Geef haar warme en betrokken aandacht en doe leuke dingen met haar! Laat haar vertellen over haar man. Kijk albums met haar door of bezoek plaatsen waar ze met haar man is geweest. En probeer haar ondertussen een beetje te activeren.