Vingervoedsel

© Sjoerd van der Zee

Laatst zat ik in een restaurant heerlijke spare ribs te eten. Een eindje verderop zag ik een jongen. Hij zat met paps en mams, die ongetwijfeld even met hun jacht waren afgemeerd in het nabijgelegen haventje. Het was niet wát hij at – spare ribs, net zoals ik – alswel de manier waarop: met mes en vork! Onze monden vielen open van verbazing, dit hadden we nog nooit gezien, terwijl die jongen het zo op het oog volstrekt normaal vond. Sindsdien ben ik er op gaan letten en zie ik wel vaker van die rare tafelmanieren. Een kippetje: niet kluiven, maar met mes en vork. Mosselen: niet met een schelp de andere schelp legen, maar met vork. Een dubbele boterham smeren en vervolgens opeten: met mes en vork.

Het zal ongetwijfeld te wijten zijn aan een misplaatst gevoel van tafeletiquette. Iets wat nog wel eens te vinden is bij nouveau riche en would be upper class. Mensen die denken te weten ‘hoe het hoort’, maar hierin doorslaan en zich genadeloos belachelijk maken. Hoe kijkt u hier tegenaan?

Soms moet het met de hand

Beste Soms moet het,

U hebt gelijk dat vingervoedsel als spare ribs, mosselen en dubbele boterhammen niet met mes en vork te lijf gegaan hoeft te worden. Over kippepoten heb ik mijn twijfels. Ik denk nu aan een boek, getiteld: ‘Grootmama, mogen wij kluiven?’ van Agnies Pauw van Wieldrecht (herinneringen aan haar adellijke jeugd in de jaren dertig van de 20ste eeuw). Kennelijk moesten kinderen wel degelijk toestemming vragen voor het ter hand nemen van kippepoten. Bovendien mocht het, als het mocht, alleen met één hand. In het algemeen zie ik het kluiven pas gebeuren, wanneer het gevogelte eerst op de reguliere manier, dus met mes en vork, van makkelijk afsnijdbaar vlees ontdaan is. Restanten vlees worden van kippepoten of borststukken afgekloven, maar het is in restaurants of bij diners niet echt gebruikelijk om een volvlezige kippebout in de hand te nemen en toe te happen. Dit is meer iets voor een picknick of als je met een emmer gefrituurde kipkluifjes in de auto zit.

Let wel: ik heb het over ‘mogen’. Dat mensen bij vingervoedsel hun handen mogen gebruiken betekent niet dat zij het ook moeten. Als die jongen spare ribs met bestek wil eten, mag hij dat, al valt te vrezen dat hij de maaltijd met honger beëindigt. Dat is sneu voor hem, maar geen aanleiding om zijn gedrag te ridiculiseren. Sommige mensen zijn opgevoed met een zodanige smetvrees voor voedsel, dat ze ten slotte niets meer aanraken zonder hulpstukken. Zo’n houding kan in ‘all you can eat’-restaurants de uitbater lelijk opbreken: een klant die met mes en vork zijn spare ribs eet, heeft immers wel twee tot drie keer de normale hoeveelheid nodig. Meestal wordt in dit soort gelegenheden dan ook helemaal geen bestek erbij gegeven. Dan móeten de klanten wel hun handen gebruiken.