Dit stukje is een van de eerste vragen voor mijn rubriek en verscheen eerder op de website op 1-1-2000.
Beste Beatrijs,
Kunnen we, nu iedereen van alles is voorzien, niet eens afstappen van de gewoonte om te pas en te onpas cadeautjes mee te nemen? Waarom geloven mensen je niet als je zegt dat je echt niets wil hebben?
Geworstel met cadeaus
Beste Geworstel met cadeaus,
Er is moed voor nodig om met lege handen op een verjaardagsfeestje aan te komen. Wanneer een gastheer of -vrouw expliciet te kennen geeft dat cadeautjes nodig noch gewenst zijn, zal een deel van de genodigden deze opmerking opvatten als een koket verzoek om iets echt origineels te geven. Het verdient in ieder geval geen aanbeveling om op de uitnodiging het gironummer van een goed doel te vermelden. Dat iemand geen prijs stelt op cadeaus van vrienden, betekent niet dat hij mag voorschrijven hoe de uitgespaarde gelden dan wel besteed dienen te worden. Verlanglijstjes zijn voor kinderen en bruidsparen.
Men gebruikt zijn vrienden niet als melkkoe.
Materiële overvloed of niet, aan cadeaus geven en krijgen blijven we voorlopig vast zitten. Enthousiasme is verplicht, ook bij afschuwelijke cadeaus. Oh en ah en dankjewel roepen hoort er net zo goed bij als een cadeaupapiertje. Het kost ouders heel wat moeite om aan kinderen uit te leggen dat het niet gaat om wat voor cadeau ze krijgen maar dat ze een cadeau krijgen. Het raadsel van het gegeven paard dat je niet in de bek mag kijken blijft tot op zekere hoogte ondoorgrondelijk, ook voor de volwassene die grijnzend met op elkaar geklemde kaken de stapels boeken en hebbedingetjes in ontvangst neemt en bedenkt: ‘Ik had natuurlijk ook een schoenendoos bij de voordeur kunnen zetten, waar iedereen ƒ 25,- in kon deponeren. Dat had de gasten een hoop tijd en moeite gescheeld en zelf was ik ook beter af geweest.’ Hoe spijtig ook, geld geven aan vrienden is smakeloos, tenzij de krachten worden gebundeld voor een gemeenschappelijk cadeau, dat dan wel door een derde moet worden ingezameld. Het is ook weer een beetje raar als de jarige op de uitnodiging zijn banknummer vermeldt met de mededeling dat zijn gasten kunnen bijspringen met een kleine donatie voor zijn voorgenomen reis naar Bali. Men gebruikt zijn vrienden niet als melkkoe. Men gaat er integendeel vanuit dat zij zorg en moeite hebben besteed aan het vinden van een passende attentie. Die zorg en moeite verdienen onze dankbaarheid, dat is alles. En verder kunnen we de rotzooi gerust achter de rhododendrons flikkeren, zoals Wim Sonneveld zong in zijn loflied op het defilé te Soestdijk.
Je moet van een cadeautje vooral niet meer maken dan het is. Lang geleden gaf ik eens een (in mijn ogen geinig) affiche aan een vriend voor zijn verjaardag. Oh en ah en dankjewel! Een week later schoot hij me aan: ‘Ja, dat affiche, weet je, ik vind het eigenlijk niet zo leuk, maar jij vindt het zelf waarschijnlijk geweldig, dus toen dacht ik: ik geef het aan je terug, dan heb jij er nog iets aan. Alsjeblieft.’ Donder en bliksem! Als je mijn cadeaus stom vindt, dan gooi je ze weg. Ik ga heus niet controleren of je ze gebruikt of er zelfs maar plezier in hebt. Maar je maakt me niet blij als je ze aan me teruggeeft. Dat had ik moeten zeggen, maar natuurlijk ontbrak het me aan tegenwoordigheid van geest. Schaapachtig nam ik mijn afgewezen aardigheidje terug en propte het in mijn eigen vuilnisbak.
Mee eens, maar helaas is weggooien een taboe voor sommige mensen.
Zo gaf mijn schoonmoeder het thee pakket dat mijn 9-12 jarige dochters in een goede theewinkel voor haar hadden samengesteld bij een volgend bezoek retour met de mededeling dat ze nog nooit zulke vieze thee had geproefd. Het was blijkbaar haar smaak niet, maar weggooien vind ze een zonde. .
Dit was niet het eerste geretourneerde cadeau. Sindsdien heb ik mijn handen afgetrokken van het uitzoeken van haar cadeaus en laat het aan mijn man over.
In het dorpje in de Eifel waar ik woon is het de gewoonte om geld te geven. Altijd op een verjaardag of bruiloft staat er wel ergens een leuk verpakte doos o.i.d. met een tekst erop als ‘Für das Geburtstagskind’ of iets soortgelijks. Ik vind dat zelf heel prettig. Ik informeer van te voren bij gemeenschappelijke kennissen hoeveel men ongeveer hoort te geven. Vaak voegt men er nog een leuke kaart aan toe. Iedereen blij. Bij begrafenissen bestaat dit gebruik ook heb ik gemerkt. Men voegt daar vaak geld bij de condoleancekaart. Best een sympathiek gebaar al heb ik dat zelf nog nooit gedaan omdat het voor mij als Nederlandse toch wat vreemd voelt.
Zelf heb ik ook een keer een cadeautje teruggekregen met de woorden: neem dit maar weer mee want hier houd ik niet van. En een reactie van mijn moeder op een plant die ik meenam: o wat zonde, van deze vallen altijd de knoppen er zomaar af. En als reactie op een sinterklaascadeutje: ik houd niet van die rommel. In alle gevallen had ik heel erg mijn best gedaan om iets passends te vinden. Dat ik deze voorvallen nog zo precies weet zegt genoeg over hoe gekwetst ik was.
Er is sinds 2000 heel wat veranderd. Tegenwoordig is het heel normaal om de jarige contant geld te geven. Het is handiger voor alle betrokken partijen. De gever hoeft zich geen zorgen te maken of het cadeau wel in de smaak valt, de ontvanger wordt niet opgezadeld met goedbedoelde rommel.
Het is een win-win situatie voor alle betrokkenen. Het enige wat de jarige moet doen is even bijhouden hoeveel er door wie gegeven is, zodat het tientje de volgende keer niet terecht komt bij degene die twintig Euro heeft gegeven.
Teruggeven van cadeaus is echt te bot voor woorden. Dat doe je niet.
Aan de andere kant is het krijgen van goedbedoelde ‘rommel’ ook niet echt leuk. Ik had een kast vol met vaasjes, kaarsjes etc die vrienden en familie ‘zo goed bij mij vonden passen’. Niet dus… En weggooien doe je niet, want iemand heeft daar moeite voor gedaan, dus dat voelt ondankbaar.
Oplossing: als iemand vraagt wat ik leuk vind voor mijn verjaardag etc zeg ik “niets, maar als je graag een cadeautje mee wilt nemen word ik blij van tijdelijke dingen”. Bijv. Een fles lekkere olijfolie, bloemen, of een gezamenlijk uitje. Scheelt een boel troep in huis en ik krijg dingen waar ik ook iets aan heb.
Als kind logeerde ik een keer bij kennissen van mijn ouders. Op een dag ging een kast open en die puilde uit van alle gekregen cadeaus waar ze niets aan vonden. Ze vertelden dat ze uit die kast iets kozen als er iemand uit hun kring jarig was. Ik vond het omslachtig en vooral benepen, want ze hadden geld genoeg. Later dacht ik: hoe regel je het zo, dat je geen fouten maakt? Administratie? Nog steeds krenterige, zeer onvriendelijke keuze.
Wat men in dorpjes in de Eifel doet (of zelfs op het platteland in Twente, waar we in deze rubriek ook altijd veel over horen) is niet zo relevant. Ook irrelevant is dat geld geven ‘handig’ is. Dat is toch niet het criterium? En het is al helemaal kleingeestig-kruideniersachtig om te gaan bijhouden hoe veel je van wie krijgt, om datzelfde dan aan diegene terug te kunnen geven… Dan kun je inderdaad beter ophouden met cadeaus. Ook als je geen geld maar steeds cadeaus over en weer geeft kun je tot die conclusie komen; wij hebben verschillende bevriende echtparen met wie we ter gelegenheid van vier verjaardagen een avond gezellig uit eten gaan.
Ik zie het probleem niet in kado terugggeven. Ik kreeg onlangs nog een kado van mijn broer dat ik al had. Ik vroeg dus toch maar of hij het nog kon ruilen, want aan 2 had ik niks. Dat heeft hij gedaan en nu heb ik een nieuw kado wat mij erg goed bevalt.
Ik geef zelf altijd iets wat ik eventueel zelf ook wil hebben, als de ontvanger het boek bv al heeft, hou ik het zelf en koop ik een andere.
Ja je kunt eronderuit. Maar het kost wel veel moeite en je moet je vriendelijke boodschap dat je écht écht écht geen cadeau wil waarschijnlijk meerdere keren herhalen, met uitleg erbij. Ik heb mijn omgeving nu zo ver dat ik geen cadeaus meer krijg en ze niet meer geef. Hoera hoera hoera.
Natuurlijk zijn er wel uitzonderingen. Ik ga niemand voor het hoofd stoten door geen cadeau te geven als dat zware emotionele schade en een levenslange niet te verwerken teleurstelling veroorzaakt, en ook kinderen krijgen iets. Ik hoef bij een latere gelegenheid geen cadeautje terug. Asjeblieft niet!
Ga ik bij iemand eten dan neem ik flesje wijn of iets lekkers mee, dat zie ik niet als cadeau.
De opmerking van Beatrijs dat het verzoek om geen cadeau te geven kan worden opgevat als koket verzoek voor iets orignineels toont wel aan hoe diep geworteld de cadeautjesterreur is.
Ik woon in England waar in iedere winkel straat wel een aantal ‘charity shops’ zijn die tweedehands of nieuwe kleren en spulletjes verkopen waarvan de opbrengst naar een bepaald goed doel gaat. Het is hier vaak de gewoonte om ongewenste kadootjes gelijk daar af te geven zodat op die manier er toch nog iets nuttigs mee gebeurd. Andersom kunnen mensen met een krappe beurs hier ook terecht voor goedkope kado’s, iedereen blij!