Laag libido

Het kon niet uitblijven: na het succes van viagra als probaat middel tegen erectiestoornissen stortte de farmaceutische industrie zich op ontginning van het terrein van het vrouwelijk libido. Het Duitse bedrijf Boehringer Ingelheim ontwikkelde een geneesmiddel voor ‘hypoactive sexual desire disorder’ (HSDD), oftewel te weinig zin in seks. Een vervelende aandoening waar, zoals dat gaat bij ziektes-met-afkortingen, altijd weer meer mensen last van hebben dan je zou vermoeden. Deze viagrapil voor vrouwen is vooralsnog door de Amerikaanse Food and Drug Administration afgewezen wegens gebrek aan effectiviteit, maar het onderzoek gaat onverminderd voort en zal ongetwijfeld op afzienbare termijn iets opleveren dat wél door de selectie komt. Er is immers genoeg vrouwelijke nood op dit gebied en zodra er farmaceutische oplossingen bestaan, zullen mensen ze ook opeisen – een kwestie van aanbod dat de vraag schept.

Volgens Heleen Mees vormen vrouwen met een laag libido een ouderwets verschijnsel, stammend uit de stoffige 20ste eeuw toen gebrek aan lust teruggevoerd kon worden op de ‘heersende sociale en religieuze opvattingen over seks’. Dat ligt nu heel anders, schreef Mees in NRC Handelsblad, want de 17-jarige actrice en popster Miley Cyrus liet zich zonder onderbroek wijdbeens fotograferen en Mees zelf was in een winkel Lady Gaga tegengekomen met een ‘piepklein colbertje aan, waaronder haar blote borsten voor iedereen duidelijk zichtbaar waren’. Te vrezen valt dat in deze voorbeelden exhibitionisme en provocatiezucht op een onnozele manier worden verward met ‘zin in seks hebben’, wat toch echt heel verschillende geestesgesteldheden zijn. Zodra iemand (een man, een vrouw, oud of jong) in die winkel een vinger had uitgestrekt om de vattensgerede borsten van Lady Gaga te beroeren, had ze haar belager een opdonder gegeven en vervolgens waarschijnlijk de politie erbij geroepen. Die vrouw had helemaal geen zin in seks – die stond gewoon schoenen te passen!

Een seksueel uitdagend voorkomen zegt niets over het libido van een vrouw, zoals elke man die enige ervaring heeft met verschillende bedpartners zal bevestigen. Op het oog sexy stoeipoezen kunnen in bed koude vissen blijken; muizige scharminkels kunnen zich ontpoppen als vurige minnaressen voor wie geen zee te hoog gaat. Het ligt er maar net aan of de vrouw in kwestie er aardigheid in heeft. Of ze zin heeft in die man inderdaad.

Het verschil tussen mannen en vrouwen is dat de man moet presteren om zijn lust concreet te maken en dat zijn instrument het daarbij kan laten afweten. Viagra is niet meer dan loodgietersgereedschap om de boel weer op gang te krijgen. Maar vrouwen hoeven niet te presteren. Die kunnen ontspannen gaan liggen en aan Engeland of aan shoppen denken. Er is niets fysieks dat hen tegenhoudt; prostituées doen voortdurend aan seks zonder dat ze er echt zin in hebben. Glijmiddeltje erbij en vort met de geit. Natuurlijk is seks mét zin leuker dan seks zonder, maar enerzijds komt het libido vaak al doende op gang (als je maar begint, dan komt de zin vanzelf wel) en anderzijds kan een vrouw wel degelijk allerlei pregnantere zaken aan haar hoofd hebben. Als je een stelletje kleine kinderen hebt, een drukke baan, zorgbehoevende ouders en een mokkende echtgenoot, is het misschien niet zo raar dat je hoofd niet ook nog naar seks staat. Het lijkt mij in ieder geval vrij onwaarschijnlijk dat farmaceutica soelaas kunnen bieden in deze veelvoorkomende vorm van gebrek aan zin.

Het wezen van de vrouwelijke lust is dat die niet noodzakelijk is. Als de mannelijke lust ineens collectief tot stilstand kwam, zou het snel afgelopen zijn met de mensheid, maar voor vrouwen geldt dat niet. Het vrouwelijk libido is veelvormiger, diffuser en voor verschillende interpretaties vatbaar. Blijkens onderzoek naar de reacties van vrouwen op het kijken naar porno rapporteerden sommige vrouwen bijvoorbeeld dat de beelden hen koud lieten, terwijl er wel degelijk lichamelijke reacties van opwinding werden geregistreerd. Dit is toch een sterke aanwijzing dat dat hele libido all in the mind is.

Geen zin in seks is heel goed vergelijkbaar met geen zin in vakantie, iets waar sommige mensen ook last van hebben, terwijl vakantie algemeen wordt beschouwd als fijn, nuttig en gezond voor elk. Een pilletje om de vrouwelijke lust op te krikken lijkt me even onhaalbaar als een pilletje waardoor vakantiehaters ineens opgewekt naar de Costa del Sol afreizen.