Kinder-enquete

Beatrijs Ritsema

Slechts twee procent van de kinderen helpt mee met het huishouden! Dit informatieve goudklompje werd opgevist uit een enquete die een paar weken geleden afgedrukt werd in de Volkskrant en door 8000 kinderen is ingevuld en teruggestuurd. Het resultaat (de minimale inzet van kinderen in het huishouden) werd op de bekende tsk-tsk-toon gepresenteerd, geheel in overeenstemming met de idée recue dat de jeugd van tegenwoordig in de wattten wordt gelegd en haar plichten verzaakt.

de Volkskrant zette het artikel op de voorpagina, de NRC plaatste het in de vorm van een klein ANP-bericht, en ik ergerde me wild, omdat ik toevallig de oorspronkelijke enqute gezien had. Mijn zoontje die dol is op vragenlijsten en test-u-zelf-opdrachten had deze speciale kinderenquete zorgvuldig ingevuld en opgestuurd. Hij was dus een van de 8000 respondenten. Zat hij misschien bij de zeldzame twee procent kinderen die meehelpen in het huishouden? Absoluut niet, want de vraag, waaruit de overweldigende weigerachtigheid is gedestilleerd, luidde: 'Wat doe je meestal als je thuis komt na school?' Uit wel tien mogelijkheden mocht hij er twee kiezen: spelen met vriendjes, computeren, tv kijken, huiswerk maken, sport, enzovoort. Verscholen tussen al deze aantrekkelijkheden stond dan ook nog de activiteit 'ouders helpen' vermeld, maar je moet als kind wel goed gek zijn, wil je dat spontaan aankruisen.

Een kind dat om drie uur van school komt, gaat geen dweil pakken om de keuken eens een sopje te geven. Dat is belachelijk. Om drie uur 's middags valt er überhaupt niets te doen in het huishouden. Pas tegen het avondeten komt er weer een piek. En dan moeten kinderen (in ieder geval de mijne) wèl vaak meehelpen: met tafeldekken of met de afwasmachine inruimen of met afdrogen. Het punt is dat kinderen gevraagd en aangespoord moeten worden voor bijna alles, of het nu gaat om het opruimen van de rotzooi die ze zelf gemaakt hebben, of om het meehelpen met eenvoudige taken in huis die het algemeen belang dienen. Het is nogal wiedes dat kinderen wel meehelpen, ook al gaat het gepaard met gezeur en gesteggel, en het is ook nogal wiedes dat dit niet in een enquete komt bovendrijven, als er gevraagd wordt naar hun favoriete vrijetijdsbesteding. Daarom is het een misselijke interpretatie die kinderen ten onrechte als verwende slampampers opvoert.

De enquete als geheel ging intussen over iets anders; het betrof een poging de meningen van kinderen te inventariseren over problemen in de wereld. Op een groot internationaal kindercongres zou dit allemaal besproken worden. Als het zogenaamde niet-meehelpen van kinderen als voorbeeld van gemene zwartmakerij kan dienen, dan moeten deze vragen worden opgevat als voorbeeld van neerbuigende aandacht. Zoals die andere 7999 kinderen zat ook mijn zoontje te tobben over wat hij aan moest kruisen: wat was nou belangrijker voor een kind, goede medische voorzieningen, geen oorlog, geen honger, of het bezit van goede vrienden? Als sociaalvoelende jongen die geneigd is zich het wereldleed aan te trekken legde hij zijn prioriteiten bij de bestrijding van oorlog en honger.

Dat is prijzenswaardig voor een kind, maar het is een schandalige vraagstelling (en dan heb ik het nog niet eens over de gedwongen keuze tussen 'liefhebbende ouders' of 'geen honger'), omdat de suggestie wordt gewekt dat de mening van een kind er toe zou doen. Terwijl dat natuurlijk in de verste verte niet het geval is en dat hele kindercongres een naargeestige, patroniserende hype is. Kinderen verklaren zich tegen oorlog en honger. Goed zo, kids, en dan nu naar Disneyland.

Kinderen worden niet serieus genomen. Als dat wel zo was, dan zou men hen andere enquete-vragen voorleggen. Bijvoorbeeld of ze na school naar de opvang willen of naar huis, waar een van hun ouders zit. Op deze vraag zouden kinderen een duidelijk en gefundeerd antwoord kunnen geven, zij het geen antwoord dat de beleidsbepalers zou bevallen, laat staan dat er rekening mee zou worden gehouden. Daarom stellen ze liever gratuïte vragen. Lijkt het toch nog alsof ze kinderen serieus nemen.