Kan een partner een overledene uitluiden?

Beste Beatrijs,

Een goede vriendin is zich aan het voorbereiden op de uitvaart van haar man die op korte termijn zal overlijden. Ze wil het woord voeren en zijn levensloop vertellen, omdat ze denkt dat veel aanwezigen op de begrafenis haar man niet echt goed gekend hebben en dat beeld wil ze rechtzetten. Zelf vermoed ik dat veel van hun kennissen haar man kennen als een betrekkelijk bot, betweterig persoon die niet altijd plezierig was in de omgang. Er zullen vast mensen aanwezig zijn die zich afgevraagd hebben hoe deze aardige vrouw het zoveel jaren bij deze man heeft uitgehouden. Volgens mij is het beter als de partner van een overledene niet al te prominent optreedt bij een uitvaart en zeker niet het woord neemt om iets recht te zetten. Dat lijkt me meer schade op te leveren qua geloofwaardigheid dan dat het goed doet. Maar wellicht ben ik wat ouderwets in dezen. Wat zal ik mijn vriendin aanraden?

Wie mag spreken?

Beste Wie mag spreken,

Het klopt dat partners van overledenen doorgaans niet het woord voeren bij de uitvaart, maar dat komt in de meeste gevallen doordat ze zich te aangeslagen voelen. Er is niet genoeg afstand tot de overledene, de partner heeft er geen behoefte aan om de intimiteit van een lang huwelijk te delen met de groep afscheidnemers in de zaal. Maar het mág natuurlijk wel. Er is niets op tegen als een weduwe of weduwnaar zich sterk genoeg voelt voor een toespraak om haar/ zijn levenspartner uit te luiden. U bent bang dat uw vriendin haar spreektijd zal gebruiken om een en ander recht te zetten over het bestaande beeld van haar man. Ik zou zeggen: laat haar dat vooral doen! Veel vrienden en kennissen vonden hem betweterig en onplezierig. Zij hield van hem, neem ik aan. Een toespraak die enig licht werpt op wat er achter deze botte façade schuil ging lijkt juist heel interessant. Iedereen heeft zijn eigen beeld van een overledene. Wanneer de weduwe kanttekeningen plaatst bij algemeen gedeelde opvattingen over haar man, zal iedereen zijn oren spitsen. Dat zo’n toespraak schade toebrengt lijkt niet erg waarschijnlijk. Ze zal zijn nagedachtenis toch eerder in een aardige richting ombuigen dan dat ze olie op het vuur gooit en extra kwaad van hem spreekt? Hoe dan ook – het is haar waarheid, en iemand die vanuit de binnenste cirkel spreekt over een overledene is altijd de moeite waard om naar te luisteren. Zelfs als het verhaal niet geloofwaardig is. Wie bepaalt tenslotte de geloofwaardigheid? De vrienden en de kennissen en degene die jarenlang zijn leven heeft gedeeld hebben allen hun eigen waarheid.

Houd uw vriendin niet tegen, maar steun haar met haar plan om een verhaal over haar man te houden. Waarschuw haar alleen om het niet te lang te maken. Maximaal tien minuten, anders dwaalt de aandacht af. Liever te kort dan te lang.