Beste Beatrijs,
Ik ben een vrouw van eind twintig en druk aan het solliciteren. Tijdens sollicitatiegesprekken wordt er vaak rechtstreeks geïnformeerd naar mijn persoonlijke situatie: of ik een relatie heb, en zo ja, wat mijn vriend voor werk doet, waar hij woont enzovoort. Ik heb zelfs de vraag gekregen of ik leidend ben in de plannen voor een eventuele verhuizing. Ik stel dit soort vragen niet op prijs. Ze gaan niet inhoudelijk over mijn geschiktheid voor de functie waarop ik solliciteer. Tot op heden heb ik steeds eerlijk geantwoord, maar ik zou het de volgende keer liever anders willen aanpakken. Hoe kan ik reageren? Is het gebruikelijk dat een werkgever dit soort vragen stelt?
Ongepaste vragen
Beste Ongepaste vragen,
Nee, dit is niet gebruikelijk. Een werkgever of sollicitatiecommissie bevraagt een kandidaat over zichzelf, opleiding en ervaring en niet over zijn/haar partner. Men mag zelfs niet vragen of er wel een partner is. Ook mag er niet gevraagd worden of een vrouwelijke sollicitant een kinderwens heeft dan wel zwanger is. U kunt rustig weigeren om uw persoonlijke omstandigheden uit de doeken te doen: ‘Het spijt me, mag ik passen op deze vraag? Ik begrijp niet waarom het doen en laten van een partner relevant zou zijn voor mijn geschiktheid voor deze baan.’ Of quasi belangstellend: ‘Waarom wilt u dat weten?’
Deze situatie is zo gebruikelijk dat het in de wet is vastgelegd. “Er zijn gevallen waarin je de waarheid mag omzeilen.” (https://werkwacht.nl/artikel/liegen-tijdens-sollicitatiegesprek/)
De werkgever stelt deze vragen met als doel de sollicitanten te selecteren op oneigenlijke gronden. Op vragen die de werkgever niet naar mag stellen kan je dan ook het best zeggen wat de werkgever wil horen. Dus zeg dat je geen ziektes hebt, dat je geen kinderwens hebt, dat je gesterliseerd bent, dat je vriend werk heeft nabij je huidige woonplaats, enz.
Wie het advies van Beatrijs volgt, en weigert te antwoorden, zal in negatieve zin afwijken van de andere sollicitanten. Dit lijkt mij niet aan te raden.
Het is toch eigenlijk wel frappant hoe brutaal en onprofessioneel werkgevers soms te werk gaan tijdens sollicitaties. De voorbeelden van Beatrijs lijken me prima en tonen meteen aan dat je assertief genoeg kunt zijn ;-)
Ik ben het grotendeels met Beatrijs eens. Maar ik zou niet de wedervraag stellen waarom men dat wil weten. Daarmee ga je erop in en voor je het weet, zit je alles uit te leggen. Dus alleen iets zeggen over de (non-)relevantie van de onbescheiden vraag.
Helaas zijn dit soort ongepaste en niet ter zake doende vragen bij sollicitaties niet ongebruikelijk. Als je daar gepikeerd op reageert, zoals ik ooit deed, is je sollicitatie verder kansloos. Gewoon rustig en vriendelijk zeggen dat je op vragen naar de prive situatie op dit moment liever (nog) geen antwoord geeft is het beste.