Zouden we in Nederland ook wc-oorlogen krijgen? In de Amerikaanse staat North Carolina is een wet aangenomen die transgenders verbiedt om gebruik te maken van wc’s in de publieke ruimte die niet in overeenstemming zijn met de sekse die hun geboortecertificaat vermeldt. Afgezien van het handhavingsprobleem (wie posteert zich bij openbare wc’s om te controleren of bezoekers over het correcte geslachtsdeel beschikken?) heeft deze wet veel woede opgeroepen over discriminatie van het zogeheten LGBT-segment binnen de bevolking. Zelfs president Obama veroordeelde de wet. Het is onduidelijk waarom homo’s m/v en biseksuelen zich hierdoor gediscrimineerd zouden voelen – seksuele voorkeur heeft niets te maken met welke wc iemand frequenteert –, maar voor transgenders en mensen met ambigue geslachtskenmerken kunnen zich inderdaad problemen voordoen.
In Amerika bestaat een lange traditie van wc-oorlogen, te beginnen met strijd over gemeenschappelijke wc’s voor zwarten en blanken. Nog in de jaren vijftig verzetten blanken zich tegen raciaal gemengde wc’s uit angst om syfilis op te lopen via besmetting met de wc-bril, waar mogelijk eerst een zwarte op had gezeten. In de jaren zeventig vond een nieuwe uitbarsting plaats, toen de geharnaste anti-feministe Phyllis Schlafly campagne voerde tegen ERA (Equal Rights Amendment) door het publiek voor te houden dat aanvaarding van ERA zou betekenen dat mannen voortaan vrijelijk de vrouwenwc’s konden betreden, omdat uitsluiting van mannen discriminatie zou zijn. ERA ging helemaal niet over het afschaffen van naar sekse gesegregeerde openbare wc’s, maar het angstvisioen van hordes mannen die zich in het uitgaansleven toegang zouden verschaffen tot de ‘Dames’ om zich te vergrijpen aan weerloze vrouwen en meisjes hakte er zo in dat ERA in heel wat zuidelijke staten werd verworpen.
De genderneutrale wc kent iedereen vanuit de privacy van het eigen huis.
De recente wc-oorlog zet het punt van Schlafly via een omweg alsnog op de agenda. Wie tegen de Public Bathroom wet uit North Carolina is zegt eigenlijk dat mensen zelf moeten weten naar welke wc ze gaan. Het doet er niet toe hoe mensen eruit zien, wat er in hun paspoort staat over hun geslacht – doorslaggevend is hoe ze zich voelen, man of vrouw of iets er tussenin of geen van beiden. Als iedereen zelf kan bepalen welke wc ze betreden, is er de facto sprake van genderneutrale wc’s en moeten de m/v symbolen op de betreffende deuren worden afgeschaft.
De genderneutrale wc kent iedereen vanuit de privacy van het eigen huis, maar in het openbare leven komt die maar heel weinig voor. Uit de advocatenserie ‘Ally McBeal’ uit de jaren negentig herinner ik me een voor beide seksen toegankelijke toiletruimte op het kantoor, waar iedereen heel trots op was als politiek-correct teken dat er geen onderscheid werd gemaakt tussen mannen en vrouwen. Het Amsterdam University College (AUC) heeft onlangs genderneutrale wc’s geïnstalleerd om tegemoet te komen aan de behoeften van ‘non-binaire’ personen met een fluïde genderidentiteit. Om veel mensen gaat het niet, hooguit een op de duizend wil of laat zich niet committeren aan een van de twee geslachten. Het AUC heeft trouwens niet alle wc’s geneutraliseerd. Voor vrouwelijke studenten die graag naar de ‘Dames’ gaan en mannelijke die graag naar de ‘Heren’ gaan bestaat die keus ook nog steeds.
De voorkeur van de actuele seksen, die je binair dan wel cis-gender kunt noemen, zal de totaalneutralisering van publieke wc’s verhinderen. Mannen hechten aan urinoirs voor de snelle afwikkeling, vrouwen willen geen mannen in de buurt van hun intieme fysieke besognes. Invoering van genderneutrale hokjeswc’s betekent afschaffing van urinoirs, wat leidt tot meer gespetter, viezere wc’s en een zwaardere taak voor het schoonmaakpersoneel. Dat zal er niet van komen, maar waar moeten non-binaire personen dan naar toe om te pissen? Heel simpel. Iedereen die om wat voor dan reden ook moeite heeft met de nominaal voor hem/haar bestemde wc kan naar de gehandicapten-wc. Die moet toch al wettelijk aanwezig zijn, staat open voor iedereen en kent geen wachtrij.
In het uitgaansleven zullen maar weinig mannen de vrouwentoiletten gebruiken, vanwege de drukte zijn ze bij de mannentoiletten veel minder tijd kwijt, zeker als ze het urinoir gebruiken. Het is niet voor niks dat vrouwen met hoge nood het herentoilet inschieten… Als vrouw maakt het me niet uit of toiletten gescheiden zijn of niet, ik heb ook vaak op een camping gestaan waar het sanitair niet gescheiden was, geen probleem. Maar in het uitgaansleven lijken me damestoiletten mij toch een stuk minder smerig dan herentoiletten…
Tsja, ik hoop toch altijd dat er gedegen onderzoek naar een onderwerp wordt gedaan voordat iemand een dergelijke blog publiceert. Gezien de fouten die al in terminologie gemaakt worden, ben ik bang dat dat hier niet het geval is. Neem bijvoorbeeld de zin waarin geïmpliceerd wordt dat binair en cis-gender hetzelfde zijn. Geloof me, er zijn genoeg mensen die binair (=identificeren zich met een van de twee geslachten) maar niet cis-gender (=identificeren zich met het geslacht dat hen bij de geboorte is aangewezen) zijn. Bovendien staan er toch op meerdere plaatsen opmerkingen die op een manier geinterpreteerd kunen worden die onvriendelijk is tegenover transgenders. Teleurstellend deze column.