Beste Beatrijs,
Ik werk in een team van twaalf mensen. Enkele collega’s, met wie ik op vriendschappelijke voet sta, roddelen graag over andere collega’s – binnen én buiten ons team. Ik doe daar vaak aan mee, we zijn het dan onderling erg eens en het schept een band. Maar ik wil hier eigenlijk mee stoppen, omdat ik het toch een beetje bedenkelijk gedrag vind. Dit blijkt echter heel lastig: het is een patroon. Weglopen is niet altijd een optie, omdat we aan aangrenzende bureaus zitten. Dus is de kwestie: hoe zeg ik dat ik dit niet meer wil, terwijl ik tot nu toe wél altijd meepraatte met de rest? Ik wil eigenlijk minder oordelen over anderen. Of til ik te zwaar aan iets wat alleen maar tijdverdrijf is?
Over de tong
Beste Over de tong,
Roddelen in de zin van ‘praten over niet aanwezige bekenden’ is onlosmakelijk verbonden met de mens. Iedereen doet het voortdurend. Over het weer ben je snel uitgepraat, terwijl andere mensen een onuitputtelijke bron van interessante en frivole informatie vormen. Zelfs een serieus gesprek over een gewichtig onderwerp als het klimaat dreigt al snel af te glijden naar schamper commentaar op zekere collega’s die onbekommerd verre vliegreizen ondernemen of in opzichtige benzineslurpers rijden. Roddelen is een manier van informatie uitwisselen en de norm stellen. Als een collega geneigd is om op te scheppen, praten anderen daarover: men vertelt elkaar dat X zichzelf wel heel geweldig vindt en dat hij zichzelf belangrijker maakt dan hij is. Door ijdelheid te signaleren en negatief te beoordelen wordt nog eens duidelijk gesteld dat mensen zich niet op de borst horen te kloppen. Wanneer iemand zich andermans prestaties toe-eigent, kan het nuttig zijn collega’s hierop te attenderen. Door het erover eens te zijn dat dit gedrag niet deugt of door erom te lachen wordt de onderlinge verbondenheid versterkt. Er zijn tal van gedragingen van collega’s die aanleiding kunnen geven voor roddel. Sommige gevallen zijn relevant (bijvoorbeeld een collega die een verhouding met de chef heeft), andere futiel (bijvoorbeeld de goedkope kleding van iemand).
Het is heel moeilijk om roddelen tegen te gaan of er niet aan mee te doen. De groepsdruk kan dwingend zijn. U kunt zich elke keer dat het gebeurt afvragen of het beroddelde gedrag de moeite waard is om met de collega zelf te bespreken. Stel iemand haalt nooit koffie. In plaats van achter de rug van diegene om tegen elkaar te klagen hoe egoïstisch hij is, kunt u ook hemzelf aanspreken en waarschuwen dat zijn reputatie lijdt onder zijn gebrek aan inzet voor de groep.
Neem uzelf voor om een grens te trekken bij duidelijk irrelevante, onware of al te intieme roddels over anderen. Dan zegt u tegen uw collega’s dat u liever geen onwaarachtigheden, speculaties of intimiteiten bespreekt, omdat u dat niet fair vindt tegenover het mikpunt. Maar op voorhand nee zeggen tegen elk gesprek dat over anderen gaat is onverstandig, ook al omdat u zichzelf dan buiten de groep plaatst.
Nou, deze reactie mag van mij iets steviger. Roddelen vervalt vaak in kwaadspreken. In de psychologie valt het onder valse macht, en onder kinderlijk en dus onvolwassen gedrag. Het is vaak bedoeld ter meerdere faveure van het zelf, en schaadt degene waarover het gaat.
Waar ruzie is is valse macht. Ik hou vaak mijn mond, of zeg er iets van. Het is de vraag of je in een organisatie wil werken waar roddel en zeker kwaadsprekerij aan de orde van de dag is. Het zegt iets over de (zieke?) bedrijfscultuur. Geloof me als ik zeg dat er ook bedrijven bestaan waar het er respectvol aan toe gaat.
Ik ben het met Monique eens. Weliswaar is roddelen eigen aan de mens, en het benoemen van andermans kwaliteiten en gebreken kan heel nuttig zijn en met respect gebeuren, maar er is een belangrijk verschil met kwaadspreken. Vaak is er dan alleen oog voor de slechte kanten van de ander. Dat brengt het risico met zich dat de kwaadsprekers vergeten dat iemand meer is dan alleen zijn of haar slechte kanten. (Voor zover er al daadwerkelijk sprake zou zijn van slechte kanten.) Dat kan zowel mensen als een bedrijfscultuur schaden. Kwaadspreken is dan ook heel onprofessioneel; wie een beetje goed in zijn vel zit, gaat er hard tegenin.
Bij kletsen praat je ook over anderen, maar roddelen is toch vooral het negatieve omhoog halen en aandikken. Op diverse forums kan je zien.teruglezen hoe dat vaak zelfverzonnen negatieve acties/intenties zijn. En het zijn die verzinsels die blijven hangen, niet de correcties daarop.
Roddelen biedt een heel onveilige werksfeer (naast dat het mensen beschadigt) dus daar mag je best heel duidelijk in zijn. Laat gewoon weten dat mensen die iets over een ander zeggen, naar diegene moeten toe gaan en niet bij jou moeten klagen. Leg uit dat roddelen je een vervelend gevoel geeft en dat het niet oké is om eraan mee te doen. Misschien zijn er wel andere collega’s die er hetzelfde overdenken, maar die daar ook niet voor uit durven te komen.
Hang deze spreuk bij je bureau, dan is het meteen duidelijk dat jij je niet meer open staat voor roddels.
Bij een roddelaar is een geheim niet veilig,
wie betrouwbaar is, hult zich in zwijgen.
Bijbelboek Spreuken 11:13 |
Kunnen we afspreken dat de definitie van ‘roddelen’ ‘kwaadspreken’ is (en dus zeer afkeurenswaardig)? De andere vorm is ‘praten over anderen’ — dat doen we onvermijdelijkerwijs allemaal.