Het lichaam is belangrijker dan de geest

Er bestaat geen farmaceutische oplossing voor dikte. Er wordt wel hard aan gewerkt en de wetenschapspagina’s melden regelmatig hoopvolle doorbraken in het obesitasonderzoek, maar een middeltje om af te vallen zonder nare bijwerkingen en zonder dat je onmiddellijk weer dichtgroeit als je ermee ophoudt ligt niet in het verschiet. Zo’n silver bullet zal nog lang op zich laten wachten, dus de strijd tegen overtollig lichaamsgewicht kan voorlopig alleen maar op de ouderwetse manier worden gevoerd: door routines te veranderen en moeite te doen.

Dikheid is een welvaartsfenomeen dat gezondheidsproblemen met zich meebrengt. Zonder veel succes probeert de overheid antidikheidsmaatregelen te treffen, maar het is lastig om individuele keuzes te beïnvloeden. De analyse van de oorzaken van de dikheidsepidemie is allang verschoven van ‘eigen schuld, zwak karakter’ naar ‘giftige omgeving met te veel dik makende prikkels’. Oftewel: mensen kunnen er weinig aan doen dat ze leven in luilekkerland, waar alles wat slecht, ongezond en lekker is niks kost.

Naast het betitelen van dikte als morele slapte van het individu of als zielig slachtofferschap ten gevolge van maatschappelijke omstandigheden is er nog een derde manier om ertegen aan te kijken die je kunt omschrijven als acceptatie van diversiteit. In die visie, waar Asha ten Broeke in de Volkskrant voor pleitte, doen oorzaken er niet toe en gaat het om het opschorten van elk moreel oordeel over iemand die afwijkt van de norm. De bottle-neck ligt niet bij dikke personen zelf (die er nu eenmaal zijn), maar bij de niet-dikken die zouden moeten ophouden met laatdunkende uitlatingen en discriminatie. Het probleem dat deze maatschappij heeft met dikheid zou als sneeuw voor de zon verdwijnen, wanneer er geen probleem meer van gemaakt zou worden. Net zoals doven of autisten gebaat zijn bij acceptatie van hun andere constitutie.

Dikheid is vooral vervelend voor de betrokkene zelf en niet of nauwelijks identiteitsbepalend.

Je niet bezondigen aan minachting, foute grapjes of discriminatie van wat voor afwijkende personen dan ook valt volgens mij onder standaardbeleefdheid die iedereen sowieso in acht zou moeten nemen, maar deze tournure is wel heel erg simpel. De diversiteitsvisie gaat voorbij aan hoe dikke mensen over zichzelf denken. Ze komen er zelf niet aan te pas, het gaat over hun hoofden heen. Over paternalisme gesproken. Natuurlijk willen ze correct en onbevooroordeeld tegemoet getreden worden in het sociale verkeer. Maar dikheid is vooral vervelend voor de betrokkene zelf en niet of nauwelijks identiteitsbepalend. Doven delen een subcultuur waarin het horen niet gemist wordt, terwijl zomaar een dik persoon zich echt niet verbonden voelt met een willekeurige ander die toevallig ook dertig kilo teveel mee torst.

Iedereen, nu ja bijna iedereen, die te dik is zou niets liever willen dan gewicht kwijtraken. Omdat niet alleen hun lichaam, maar het hele leven zwaar is. En hoe ouder je wordt, hoe erger dikte op andere kwalen drukt. Als ik in verzorgingshuizen om me heen kijk, dringt de naargeestige indruk zich aan me op dat degenen die dement maar niet te dik zijn, het beter hebben getroffen dan degenen die door overmatig lichaamsgewicht, gecombineerd met reuma of artrose, volledig immobiel en hulpbehoevend zijn geworden. Tot zo ver de troostrijke gedachte dat de geest belangrijker is dan het lichaam. Nee! Het lichaam is belangrijker!

Wie dik is wil dat niet zijn. Het dikteprobleem wordt niet verholpen door meer nadruk op diversiteit en acceptatie. Ten slotte worden mensen die facelifts en botoxbehandelingen nemen ook niet afgescheept met de dooddoener dat hun probleem in werkelijkheid aan een tekort aan tolerantie van de maatschappij ligt. Wie naar de schoonheidskliniek gaat doet dat voor zichzelf en niet voor anderen. Het geldt niet als correct om die motivatie te betwisten. De individuele keuze van de botox-adepten hoor je serieus te nemen. Dan ook de dikkerds met hun even invoelbare als hopeloze verlangen naar een afvalpilletje.