Beste Beatrijs,
Van je hobby je beroep maken, wie droomt daar nou niet van? Ik heb zelf het geluk gehad dat ik tegenwoordig als ICT’er aan het werk ben. Ik heb altijd al affiniteit met computers gehad en ben er (al zeg ik het zelf) ook erg handig mee. Het probleem is echter dat vrienden en familie dit ook weten. Als ik op een feestje ben, komt na een half uurtje het bekende ‘mijn computer doet vreemd, kun je even kijken?’ langs. Ik heb hier geen zin in, ik kom op zo’n feestje voor de gezelligheid. Ook de manier waarop zij ervan uitgaan dat zoiets wel even gratis gebeurt staat mij tegen. Mijn oom is monteur, maar als mijn auto panne heeft, ga ik er toch ook niet vanuit dat hij het wel even gratis oplost? Hoe maak ik op een beleefde manier duidelijk dat ik niet wil helpen?
Voor een karretje gespannen
Beste Voor een karretje,
Heel vervelend inderdaad, familie en vrienden die gratis willen meeliften op uw deskundigheid en verwachten dat u onmiddellijk klaar staat om hun computersores op te helderen. Probeer hen door middel van een kwinkslag af te houden. Zeg bijvoorbeeld luchtig: ‘Ik kan nu even geen computer meer zien, ik heb net een hele ICT-werkweek achter de rug en ik moet nodig bijkomen. Maar ik maak graag een aparte afspraak met je om je computer onder handen te nemen. Mijn tarief is trouwens 40 euro per uur. Weet je wat, ik zal je matsen: voor jou reken ik geen voorrijkosten! Deal?’
Herkenbaar verhaal! Zelf komt dit bij ook regelmatig voor. Of eigenlijk: kwam. In eerste instantie vond ik het wel fijn, een beetje aandacht en gewenst voelen, maar in verloop van tijd begint het aardig te vervelen en gewoon als werk aan te voelen. Zodra ik ook bij familie/kennissen op bezoek ben en het verhaal wordt richting een ICT vraag/dienst gestuurd dan mag je best zeggen dat je er geen behoefte aan hebt. Probeer het te vertalen naar hun eigen werkzaamheden. Iemand die accountant is doordeweeks ga je ook niet op een feestje vragen of die even naar zijn belastingaangifte wil kijken etc.
Het is vervelend om constant het bokje te zijn met dit soort dingen, maar mijn ervaring leert dat als je duidelijk hebt gezegd dat je er niet op zit te wachten, dat de vraag dan ook niet snel terug zou komen. Ik moet wel zeggen dat hierdoor één kennis niet zo happig meer is om met mij af te spreken, maar goed, ik heb nu wel door dat ik dus meer door hem gebruikt werd dan dat ik voor het sociale aspect wordt uitgenodigd.
De enige mensen die ik wel wil helpen zijn mijn directe naasten: partner en ouders. Maar bij de rest blijft het bij lekker advies geven onder genot van een drankje.
Dit komt me heel erg bekend voor! Mensen willen tegenwoordig allemaal meedoen met de moderne snufjes, maar als ze het even niet meer begrijpen, gaan ze hun ‘netwerk aanboren’. Oftwel, die ene zoon, neef, kleinzoon, buurman, achterneef, vage kennis en collega die ‘met computers werkt’. Sommige mensen ga je gewoon ontwijken, omdat je weet dat ze weer een probleem hebben. De laatste jaren worden de meeste wel handiger met computers. Zelfs zo handig dat als zij het probleem niet kunnen oplossen, ik het negen van de tien keer ook niet kan. En dan toch blijven ze je als autoriteit zien.
Bij mij weet zelfs op mijn werk de hele afdeling mij te vinden als hun Word vastloopt, of er een kabel loszit. En dan werk ik gelukkig bij een klein bedrijf.
Er is maar een mogelijkheid -het advies van Beatrijs is natuurlijk veel te bot- en dat is net te doen alsof je er helemaal geen verstand van hebt. “Nee, ik snap weinig van hardware, ik bouw alleen maar software.” of “ja, dat probleem had ik laatst zelf ook, ben er ook niet uitgekomen” of “tja, daar kom je alleen maar uit met een handleiding, heb je die?”.
Het is altijd lastig te begrijpen. Een financieel administratief medewerker vraag je toch ook niet of ze even bij je thuis alle rekeningen komen sorteren?
Ik herken dit… Manlief is vaker de ‘klos’, maar hij geeft dan zelf aan of hij dat wil of niet. De beloning is dan vaak – naar gelang het euvel – een goede fles single malt whiskey of wat flesjes van een speciaal biertje… Maar inderdaad: je moet ook nee kunnen zeggen of er simpelweg geld voor vragen (wat dan eigenlijk natuurlijk ‘zwart’ is).
Zo gebeurt het mij wel dat wanneer ik meld dat ik bijv. de ramen heb gelapt, of ander huishouden, dat er wordt gezegd (natuurlijk als grap) “ow, kom je dat ook even bij mij doen? ” Dan zeg ik altijd: “is goed, dat kost je 15 euro per uur”… Nou ja, daarmee is de kous altijd af, want natuurlijk moet de zon voor niets op :D Mocht iemand er overigens serieus op ingaan, dan zou ik ze wijzen op iemand uit een krantenadvertentie die ‘slechts’ 12,50 kost :D
Misschien kunt u zeggen: “Ja, tijden veranderen, vroeger was het mijn hobby, nu ik in de ICT werk heb ik andere hobby’s. Ik vind het leuk dat ik nu hier ben, heerlijk een avondje zonder computerproblemen.” En dan begint u over iets anders of haakt terug naar een eerder gesprek.
Ik ken u natuurlijk niet, maar mocht u heel erg een computerfreak zijn en daar op feestjes ook veel over praten, dan haal je het wel een beetje op je hals… maar dan nog verplicht het u tot niets.
Het is eigenlijk niet netjes om iemand op deze manier gratis voor je te laten werken, al is dat natuurlijk een aanname. Toch lijkt het mij niet dat mensen de portomonnee zullen trekken als u uw uurtarief noemt.
Wees echter vanaf nu consequent in uw antwoord: ook als u in het verleden ooit heeft toegezegd wel te zullen helpen. U heeft er simpelweg de tijd en lust niet meer voor.
Ik werk als fotograaf en mij is diverse keren gevraagd of ik een reportage wilde maken. Destijds vond ik dat fijn om mijn portfolio uit te breiden en prettig om bevestigd te worden in mijn kunde maar nu is het simpelweg niet te doen: ik reken 80 per uur exclusief BTW en dan kan ik het aan die opdrachtgevers niet verkopen dat ik gratis foto’s maak omdat ik dat destijds aan mensen beloofd heb.
Belofte maakt schuld maar niet op de lange termijn – de schuld moet wel tijdig ingewilligd worden. Succes!
Ik ben dan wel geen ict-talent of automonteur, maar ik help mensen uit mijn persoonlijke kringetje altijd graag en gratis. Met als gevolg dat zij over het algemeen ook voor mij klaar staan als er eens iets is. Ik vind dat dat een onderdeel van vriendschap is: elkaar helpen (vaak een kleine moeite).
Er is zelfs een woord voor: vriendendienst… Vriendendiensten worden beloond met het prettige gevoel dat je een sociaal mens bent die niet te beroerd is om een ander te helpen, en vaak ook met een doosje lekkere chocolaatjes, een gezellig etentje of een wederdienst.
Een factuur stuur je aan klanten.