Geheugen, zwijg!

Het Amerikaanse congreslid Anthony Weiner zal het nu wel kunnen schudden met zijn carrière. Per ongeluk had hij een foto rondgetwitterd van zijn onderbroek met daarin de contouren van zijn in kennelijke staat van opwinding verkerende lid, terwijl het ondeugende bericht eigenlijk als privé-sms voor een van zijn minnaressen was bedoeld. Foutje. Kan gebeuren in deze multimediale tijd waarin je echt heel goed je kop erbij moet houden, voordat je op de send-knop drukt. Een verkeerd geadresseerd scabreus berichtje lijkt niet meer dan een sullige uitglijer, te onbetekenend om bij stil te staan, maar dit soort seksueel getinte faux pas heeft de neiging om tot in lengte van dagen aan iemand vast te blijven kleven. Vooral wanneer het een hooggeplaatst persoon betreft, is het killing voor diens reputatie. Alsof-ie met flitslichten betrapt is in een morsig bordeel met z’n broek op z’n knieën. Vroeger moesten er nog privédetectives aan te pas komen, tegenwoordig leveren schuinsmarcheerders zelf het materiaal aan om opgeknoopt te worden.

Internet heeft als schaduwzijde dat er nooit iets verloren raakt.

Het internet, die hoorn des overvloeds waaruit je op elk willekeurig ogenblik ongelimiteerd kunt putten om aan je instantgerief te komen (is dat niet hetzelfde als ‘de ultieme vrijheid’?), heeft als schaduwzijde dat er nooit iets verloren raakt. Internet voorziet in elke denkbare behoefte aan informatie, sociale contacten, amusement, seks, zelfprofilering, goedkope of dure spulletjes, maar registreert, onthoudt en archiveert elke muisklik. Gebruikers hebben maximale ‘vrijheid tot’, maar minimale ‘vrijheid van’. Wat iemand over zichzelf op internet zet kan met enige moeite nog wel worden verwijderd, maar als deze uitlatingen door anderen zijn overgenomen, krijg je ze niet weg, net zo min als überhaupt andermans berichten en uitlatingen.

Reputatie wordt aldus een nog kwetsbaardere aangelegenheid dan zij altijd al was. Smetten uit het verleden duiken steevast op bij de bovenste tien Google-treffers, omdat brisante informatie nu eenmaal vaker wordt aangeklikt dan onberispelijke informatie. Voor Facebook-foto’s van dronkenschap of ander liederlijk gedrag is al genoeg gewaarschuwd met het oog op sollicitaties, maar de wraak van internet gaat nog veel verder dan zelfbegane stommiteiten die iemand kunnen achtervolgen. Het is ook moeilijker om andermans agressie of kwade trouw van je af te schudden. Zo simpel als het is voor werknemers om sollicitanten na te trekken via Google, zo simpel is het voor elke burger. Nieuwe buurman? Nieuw vriendje van dochter? Even googlen of ze wel oké zijn. Zo kan het gebeuren dat een kind dat van school verandert om aan pesterijen te ontkomen weer het mikpunt wordt op zijn nieuwe school. Voor klasgenoten die altijd wel kinderen van andere scholen kennen is het via het onophoudelijke geklets op twitter, msn en facebook glashelder dat deze rol hem aankleeft.

Ergens een streep onder zetten, opnieuw beginnen met een schone lei, het verleden van je afschudden is ondoenlijk, nu het internet elke in het verleden begane misstap of gewoon iets beschamends wat iemand achter zich zou willen laten, desgevraagd gedienstig oplepelt aan wie het ook maar wil weten. Voor mensen die ergens valselijk van beschuldigd zijn geldt dit des te sterker. Ook al zijn ze formeel van alle blaam gezuiverd, de gearchiveerde berichtgeving over vermeend wangedrag kan een reputatie onherstelbaar beschadigen voor de rest van iemands leven.

Met bepaalde aantijgingen (seksueel misbruik is een duidelijk voorbeeld) kan niet definitief worden afgerekend, omdat alleen al de beschuldiging bezoedelend werkt. Als de associatie eenmaal is gelegd, dan blijft die bestaan, zoals je een wijnvlek nooit helemaal wegkrijgt uit een zijden bloesje. Het enige waar een ten onrechte beschuldigde op kan hopen is het collectieve vergeten met het verglijden van de tijd. Google zorgt ervoor dat dat niet gebeurt. Vrij zijn van het verleden is voor iedereen een volstrekte illusie.