Gebruik mijn voornaam niet!

Beste Beatrijs,

Ik ben een man van 68. Soms word ik onverwacht met mijn voornaam aangesproken of begroet door een vage kennis (vroegere werknemer of schoonmaakster, verre buur, kennis van een kennis) op straat, in een winkel, bij de kapper of waar dan ook. Dat stoort mij. Mijn voornaam houd ik graag voor intimi: familie, vrienden. Hoe kan ik daar mee omgaan of kenbaar maken dat ik daar niet van gediend ben?

Ongewenst voornaamgebruik

Beste Ongewenst voornaamgebruik,

U wordt door vage kennissen met uw voornaam aangesproken, terwijl u daar niet van gediend bent. Dit is een vreemde situatie, omdat mensen die niet persoonlijk bevriend zijn en elkaar weinig zien altijd de omgangsvormen uit het verleden voortzetten, wanneer ze elkaar bij toeval tegenkomen. Ik bedoel: als uw vroegere werknemers, uw schoonmaakster, de buren van lang geleden of zomaar een kennis van een kennis in het eerdere contact gewend waren om u met ‘meneer Janssen’ aan te spreken, is er voor hen geen reden om ineens uw voornaam te gebruiken. Als uw vroegere werknemers, schoonmaakster enzovoort u altijd al met de voornaam aanspraken, is er voor hen geen reden om bij een plotselinge ontmoeting ineens ‘meneer Janssen’ te gaan zeggen. Er is altijd een zekere historie, en de ervaring leert dat als men eenmaal op tutoyerende voornaambasis met elkaar heeft verkeerd, nooit meer de stap terug wordt gezet naar ‘u’ en ‘meneer’ (mevrouw).

Kennelijk voelt men zich vertrouwd genoeg met u om uw voornaam te gebruiken. De makkelijkste oplossing is om u er niet aan te storen. Als u het echt tegen de borst stuit, kunt u altijd koeltjes zeggen: ‘Neemt u me niet kwalijk, hebben wij nog met elkaar geknikkerd?’ Dit is een formule die uitdrukt: ‘Ik ken u niet, kunt u ophouden mij te behandelen als een intieme vriend, ik stel er prijs op met ‘u’ en ‘meneer’ te worden aangesproken.’ Het effect zal zijn dat men schielijk terugvalt in de ‘u’-modus, maar echt gezellig wordt het daarna niet meer.