Beste Beatrijs,
Door de coronacrisis zit ik krapper bij kas, maar niet zo krap dat ik het niet nog een tijdje kan uitzingen. Een rijke vriend heeft mij ongevraagd 500 euro gegeven. Toen hij het in een envelop overhandigde, zei hij vriendelijk: ‘Ik weet dat je dit ingewikkeld vindt, maar neem het gewoon aan. In moeilijke tijden helpen we elkaar.’ Ik nam de envelop aan, stopte hem weg en de rest van ons gesprek (op een bankje buiten op anderhalve meter afstand) hebben we het er niet meer over gehad.
Een dag later vroeg ik hem per app naar zijn adres om een kaartje als bedankje voor zijn gulle gebaar te sturen. Hij wilde het niet geven. ‘Daar was ik al bang voor,’ appte hij terug, ‘Ik wil helemaal niks terug, ook geen bedankje. We gaan wel een keer wat drinken als dit allemaal over is.’ Ik zit hiermee in mijn maag. Ik mag volgens mijn vriend kennelijk niet zijn gift weigeren, maar hij wel mijn kaartje. Sterker nog, door een drankje te noemen kiest hij zelf de manier waarop hij bedankt wil worden. Daarmee versterkt hij (ongetwijfeld onbedoeld) het vernederde gevoel dat ik bij deze hele gang van zaken heb. Is dat terecht of moet ik gewoon blij zijn met deze aardige geste en er verder niet meer over nadenken?
Liefdadigheidsobject
Beste Liefdadigheidsobject,
Wees om te beginnen gewoon blij met het geldcadeau dat uw vriend u heeft gegeven. Dat is ontzettend aardig van hem. De aanzienlijke hoogte van het bedrag laat zien dat uw vriend er warmpjes bij zit. U kunt hieruit afleiden dat hij makkelijk zoveel geld kan missen, dus u kunt uw ongenoegen naar de achtergrond schuiven, al begrijp ik dat u dat moeilijk vindt – het is niet prettig voor de eigenwaarde als een vriend zich sterker/ machtiger/ dominanter opstelt tegenover een vriend. Anderzijds helpen vrienden elkaar op allerlei verschillende manieren, dus waarom bij uitzondering niet ook eens op financieel gebied? Uw vriend heeft oog voor uw mogelijke financiële nood – dat hoeft u niet op uw ponteneur te trekken. Een geschenk gracieus kunnen aanvaarden werkt ook als een bevestiging van de vriendschap.
Dan de kwestie van het bedanken. Natuurlijk wilt u uw vriend bedanken voor zijn genereuze gebaar. Maar daar wil hij niets van weten en hij wil u zijn adres niet geven, zodat u geen kaartje kunt sturen. Bedank hem gewoon via de app! Zoveel verschil is er nu ook weer niet tussen een geschreven kaartje en een aardig appje. Stuur een kort maar krachtig bedank-appje en doe er wat geinige smiley’s bij ter opfleuring. Zo handelt u de zaak netjes af. Later, als de cafés weer open zijn, kunt u altijd afspreken om samen ergens iets te drinken. Hij vindt dat leuk, dus waarom niet? Na afloop van de sessie maakt u zich meester van de rekening. Ook al weegt deze traktatie niet in harde pegels op tegen het oorspronkelijke cadeau, u drukt er toch uw dankbaarheid mee uit.
Ik kan me helemaal vinden in deze reactie. Wel vraag ik me ten slotte af hoe het kan dat je het adres niet al hebt van iemand die je zelf aanduidt als “vriend”. Om wat voor contact gaat het hier, vraag ik me af. Of denk ik te ouderwets? Wat de lading van de term vriend betreft (verschuift die naar het luchtiger Engelse ‘friend’?). Of wat het belang van woonadressen betreft, nu we elkaar geen kaarten meer sturen en waarschijnlijk vaker dan vroeger buitenshuis afspreken?
De vraagsteller voelt het goed aan: het is een in generositeit verpakte vorm van agressie van de ‘vriend’, van wie de vraagsteller het adres niet eens heeft. Waarom de relatie verzwaren met zo’n gebaar, als er niet om gevraagd wordt en er ook geen behoefte aan is?
Bij beide partijen blijkt maar weer eens dat het, voor ons welvarende mensen, moeilijker is om te ontvangen dan om te geven.
De bedank-ceremonie kan per persoon verschillen. In persoon, telefonisch, per brief, per e-mail, per whats-app…. Deze gever heeft het volkomen neutraal gehouden, lijkt me. Wees daar blij mee! Neerleggen bij deze gift en de envelop opzij leggen voor als het wèl moeilijk wordt. Dan zal het trouwens snel verdampt zijn, denk bijvoorbeeld aan de maandelijke vaste lasten, belastingaanslagen, eenmalige dure gebeurtenissen.
Het is vanuit een grote portemonnee gegeven en verlangt geen dankbaarheid. Hou het zelf ook neutraal en praat uzelf geen slachtoffer- of anderszins onderdanige rol aan.
Joke hierboven ziet het goed. het moet een vage kennis zijn, proef ik. geen vriend.
Natuurlijk kan het een goede vriend zijn, ook al weet ze zijn adres niet.
Zelf weet ik van de helft van mijn vrienden niet het exacte adres. Brieven schrijven we niet en als ik op bezoek ga herken ik gewoon hun voordeur, daar heb ik geen huisnummer voor nodig. Om over postcodes nog maar te zwijgen.