Beste Beatrijs,
Een oude studievriendin van mij is al geruime tijd depressief. Zo op het oog heeft ze niet meer of minder problemen dan wij allemaal, maar ze neemt alles heel zwaar op en valt dus continu van de ene crisis in de andere. Het lijkt wel alsof ze het opzoekt.
Onderhand krijg ik erg de neiging om eens te zeggen: Kop op! Klagen kan ook een gewoonte worden! Of: doe eens wat voor een ander, dan ga je je vanzelf beter voelen! Aangezien ze altijd in een crisis zit, heeft ze erg weinig aandacht voor anderen en is ze er dus ook nooit voor mij, als ik haar eens nodig heb. Hoeveel begrip moet een mens opbrengen? Hoe ga je met sombere mensen om? En wat is het verschil tussen echt depressief en gewoon zeuren?
Afgeknapt
Sommige mensen kunnen de kuilen en hobbels van hun leven niet hanteren. Somberheid en wat u ‘zeuren’ noemt zijn het gevolg. Een echte depressie, zo eentje waarvoor je naar de psychiater gaat die vervolgens een Prozac-recept uitschrijft, heeft geen duidelijke oorzaken. Als iemand op een verschrikkelijke manier door het lot wordt getroffen, is het nogal wiedes dat ie gedeprimeerd raakt, al blijkt lang niet iedereen dan ook tot zeuren over te gaan. Iemand anders raakt al in een dip, als de wasmachine het begeeft. Maar degene die sombert over een kapotte wasmachine is misschien wel de ‘echte’ depressieveling, juist omdat hij zich door zoiets futiels terneer laat slaan. Je kunt nooit voor iemand anders bepalen wat een redelijke last is om te dragen, omdat de een zijn gruwelijk lot min of meer opgewekt draagt en de ander wanhoopt over onzin. De een gedraagt zich in de ogen van de omstanders bewonderenswaardig en behoudt de steun van vrienden, de ander is een zwakkeling die uiteindelijk gemeden zal worden.
Los van de vraag of uw vriendin professionele hulp nodig heeft voor haar depressieve gemoedstoestand (ik kan dat niet beoordelen) staat vast dat zeuren een van de doeltreffendste methodes is ter vervreemding van de medemens. Unisono zeuren over tegenslagen, eigen falen en onmacht is hetzelfde als pochen over je successen. Het is onbeleefd, onaangenaam en – de ergste overtreding – dodelijk saai. Een goede vriendschap is bestand tegen een avondje eenzijdig zwelgen in eigen leed. Tegen twee ook nog wel. Maar daarna is het snel afgelopen. Van een parasiet wordt niemand vrolijker en alleen de psychiater wijzer. Die compenseert het aanhoren van gezeur in zijn uurtarief.
Zonder tweerichtingsverkeer heb je niets aan een vriendschap. Uw vriendin is volop bezig door onophoudelijke demonstraties van zwakte zichzelf saai, onaantrekkelijk en minderwaardig te maken. U kunt u zelf wel willen dwingen om uw begrip op peil te houden, maar u zit al net zo vast aan uw impliciete standaard over geven en nemen als uw vriendin aan de hare. Uw weerzin zit daar als een gier op uw schouder te wachten tot hij de zieltogende vriendschap op kan peuzelen. Zodra u haar suggereert zich eens om anderen te bekommeren (soep schenken aan daklozen!), omdat ze daarvan op zal knappen, is de vriendschap morsdood, al heeft u nog zozeer gelijk. Probeer het eerst eens met doe-afspraken. Ga squashen, fietsen of bowlen in plaats van aan de alcohol in een café. Zweet verdrijft de muizenissen meer dan praten.
“Van een parasiet wordt niemand vrolijker en alleen de psychiater wijzer. Die compenseert het aanhoren van gezeur in zijn uurtarief.”
Een psychiater is er niet voor gezeur, maar behandelt mensen met een (ernstige) psychiatrische stoornis. Psychiatrische patienten zijn dan ook geen parasieten, maar mensen die door een medisch specialist (psychiater) behandeld worden.
De term ‘depressie’ is nogal versleten omdat die door leken te pas en te onpas wordt gebruikt om onbeduidende miezerbuitjes te beschrijven. Een klinische depressie is een ernstige aandoeningen waarbij professionele behandeling vereist is. Géén lapmiddeltjes als adviezen om te gaan wandelen of om toch wat meer te genieten van de mooie lente. Tegen iemand met longontsteking zeg je ook niet: “Komaan, uit bed met dat luie lijf, een middagje zweten in de sportschool zal je goed doen”.
Wilt u uw vriendin én uzelf helpen? Zeg dan dat u haar niet kunt helpen maar het gevoel heeft dat zij professionele hulp nodig heeft vanwege haar stemmingsklachten en raad haar dringend aan die te zoeken. Het is aan haar wat ze ermee doet.
Mmm, een beetje eenzijdig dit verhaal. Natuurlijk kan niemand tegen zeurende vrienden maar ik mis het besef dat depressie een ernstige ziekte is. Ben zelf heel erg depressief geweest en heb alle vrienden die dit als zeuren en aanstellen zagen, uit mijn leven gebannen.
Ik heb overigens wel heel veel aandacht voor anderen. Maar als je depressief bent dan voel je je vreselijk en ziet alles er anders uit, dat is het kenmerk van depressiviteit. Dus het beste is dat iemand inderdaad hulp gaat zoeken, en een psychiater aanduiden als iemand die betaald ‘gezeur’ aan hoort, is een beetje flauw. Een oncoloog of hartchirurg die betaald ‘gezeur’ aanhoort, duid je ook niet zo aan.
Vrienden kunnen geen psychiater zijn en de verhoudingen moeten evenwichtig blijven in grote lijnen. Maar doen alsof een depressieveling er expres voor kies om depressief te zijn, is zeer onvriendschappelijk. Want het is een ernstige ziekte met een heel hoog sterftecijfers.
Ik heb zelf veel gehad aan vrienden die geinteresseerd waren in depressie en in de behandeling en die gewoon langs bleven komen. Niet te lang, maar even kletsen en laten weten dat ze je niet laten vallen, dat helpt enorm bij het beter worden uit een depressie.
Dus vrienden kunnen meeleven, interesse tonen en zijn vooral vrienden door te begrijpen wat depressie is. Ze hoeven zich niet mee te laten slepen en mogen er ook wel eens wat van zeggen als het te eenzijdig wordt, maar begrip en de depressieve mens in zijn waarde laten en er niet bovenop zitten, dat is pas echt vriendschap.
Ik vind de adviezen van Beatrijs vaak erg goed en ook geestig, maar als het om psychiatrische aandoeningen gaat, keihard. Mensen kunnen heel goed assertief zijn en en toch rekening houden met wie de ander is en zeker met psychiatrische aandoeningen.
Zware depressies doen je sociale leven niet goed, daar heb ik helaas alle ervaring mee. Al was ik iemand die er liever niet of nooit over praatte omdat ik 1) niet als een zeur wilde worden gezien en 2) zelf zo enorm depressief werd als ik mezelf hoorde praten… Mensen met depressies komen in alle soorten en maten. Soms zijn vrienden die je ‘willen helpen’ ook vreselijk omdat ze het verschil niet begrijpen tussen je down voelen en aan een klinische depressie lijden. Sommige kenissen stellen intieme vragen als de Spaanse Inquisitie, onder het mom van interesse tonen. Ook voelt het vreselijk als mensen je teveel betuttelen. Maar ik ben het type binnenvetter, ik schaam me, ook na al die jaren, altijd nog voor mijn depressies. Iedereen reageert dus ook op zijn/haar eigen manier. Er is geen recept voor te geven. Handel met respect, wees eerlijk. Wat met tegenzin gaat en niet gezegd wordt, wordt toch gevoeld. Ik zou zeggen, ga de volgende keer naar de film, dat vond ik zelf altijd erg prettig. Zo kon ik met iemand zijn en iets doen zonder uren over zware dingen of mezelf te hoeven praten. Of het theater, een museum, schoonhied trooste mij. Ik vond/vind mezelf dan namelijk ook geen prettig gezelschap, wat 1 vd redenen is waarom suicide zo’n aanlokkelijke gedachte wordt.