Beste Beatrijs,
Mannen en vrouwen die goede bekenden of familie zijn zoenen elkaar bij begroetingen, felicitaties of afscheid. Vrouwen onderling ook. Mannen kussen elkaar niet.
Waarom eigenlijk niet?
Beste Waarom eigenlijk niet,
In lichtelijk vrijgevochten, avantgardistische kringen komt de man-man-kus wel degelijk voor, al is dit geen trend die vooralsnog veel school maakt. In de westerse cultuur hebben mannen geen sterke geschiedenis van onderlinge lichamelijke intimiteit, behalve op de manier van stoeien, vechten, worstelen. In een sportcontext kom je trouwens ook zoenende en elkaar omhelzende mannen tegen, bijvoorbeeld na een doelpunt. Op mannen die mannen kussen rustte traditioneeel een taboe, omdat dat vanuit christelijk perspectief werd geassocieerd met homoseksualiteit en die schijn moest worden vermeden.
Voor vrouwen gold dat niet of nauwelijks. Vriendinnen konden zich onderling allerlei liefkozingen permitteren waar niemand iets achter zocht, omdat het begrip ‘lesbische liefde’ niet als zodanig bestond. Vrouwen hadden hoe dan ook veel meer te maken met lichamelijke intimiteit, omdat zij kinderen verzorgden. Als kinderen opgroeiden, bleven moeders hun dochters en zonen nog steeds kussen. Vaders deden veel minder aan knuffelen met hun kinderen. Wel weer aan stoeien met hun zonen. Als dochters ouder werden, bleef de aanraking van de vader beperkt tot een kus op wang of voorhoofd; zonen kregen een hand of een vriendschappelijke stomp. Sinds mannen meer bij de opvoeding van hun kinderen zijn betrokken, is het gewoner dat zij ook hun zonen kussen, maar van hun vrienden blijven ze kussenderwijs nog steeds af.
In meer lichamelijk gerichte culturen, zoals de Russische, of in Mediterraanse landen is het gebruikelijk dat mannen elkaar omhelzen. Dat gebeurt hier alleen bij uitzondering in emotioneel geladen situaties. Hoe steviger homoseksualiteit zich als een aparte identiteit vestigt in een cultuur, hoe meer sommige mannelijke hetero’s geneigd zijn zich hiervan te distantiëren. De snelle carrière in de afgelopen twintig jaar van ‘homo!’ tot het belangrijkste scheldwoord onder jongens illustreert dit verschijnsel. In landen waar homoseksualiteit officieel wordt ontkend en waar mannen die zich openlijk als homo afficheren worden vervolgd, gaan mannen merkwaardig genoeg lichamelijk veel intiemer met elkaar om, tot kussen en seks aan toe. Dat kan omdat dit gedrag op individueel niveau niet als voorbeeld van homoseksualiteit wordt beschouwd, maar als uiting van vriendschap dan wel van ongevaarlijke lust.
Bovenstaande is niet helemaal waar, ik kom uit België en in in Brussel en Wallonië is de man-man kus gemeen goed, comme il faut zelfs. Zelf ervaarde ik dit als eerste op zeer genante wijze bij mijn eerste dag op de hockeyclub, de ontmaagder was een corpulente man van dik in de 60. Volgens mij gebeurt dit dus ook in landen als Frankrijk, Portugal en Spanje- het zit stevig verankerd in de Romaanse cultuur. Ik ben op zich geen tegenstander van dit fenomeen, tussen hechte vrienden vind ik het een mooi gebaar.