De heilige graal van de animo

Het weekendmagazine van The New York Times wijdde onlangs een omslagverhaal aan de Nederlandse wetenschapper Adriaan Tuitens en zijn naspeuringen naar de bronnen van de vrouwelijke lust. Tuitens heeft een veelbelovende pil ontwikkeld die in de testfase verkeert en naar alle waarschijnlijkheid in 2016 op de markt komt onder de naam lybrido. De vrouwelijke tegenhanger van viagra, een farmaceutische oplossing voor het bekende probleem van ‘vrouwen in langdurige relaties die geen zin in seks meer hebben’.

Als dit middel inderdaad doet wat het belooft te doen, zou Tuitens de heilige graal van de animo gevonden hebben. Ergens wel of geen zin in hebben is een gemoedstoestand die zich tot nu toe uiterst weerbarstig heeft betoond tegen farmacologische ingrepen. Neem verslaving. Of het nu gaat om alcohol, drugs, sigaretten of eten, er bestaat geen pilletje dat de zin in die substanties effectief onderdrukt. Een alcoholist kan refusal innemen, maar dat leidt alleen tot misselijkheid bij alcoholconsumptie – de zin in een glaasje blijft recht overeind. Een middel dat (zonder akelige bijwerkingen) de zin in eten dempt zou in een klap een eind maken aan de obesitas-epidemie, maar dat bestaat niet en er is ook geen uitzicht op.

Ergens zin in hebben is vooral het resultaat van eerdere aangename ervaringen die een mens voortstuwen naar meer van hetzelfde. Waarbij het begin helemaal niet leuk hoeft te zijn. Iemand die een gezonder leven wil leiden en zich voorneemt om te gaan hardlopen doet dit aanvankelijk met grote tegenzin, totdat hij op een gegeven moment merkt dat het een prettig gevoel geeft en nog weer later voelt hij zich onprettig, wanneer hij een paar dagen níet heeft hardgelopen. Hij heeft zin gekregen in wat hem eerst moeilijk viel.

De leermechanismes die van toepassing zijn op hardlopen, pianospelen, boeken lezen of wat voor hobby dan ook en die resulteren in ‘er zin in hebben’, gelden niet voor seks. Tegelijkertijd onttrekt seks zich ook aan de simpele wetmatigheden die gelden voor zuiver biologische behoeftes aan zuurstof, eten, drinken, warmte, pijnvermijding. Die constante behoeftes kunnen worden bevredigd zonder haperingen op motivatiegebied. Met seks ligt het radicaal anders: iets wat eerst zeer belonend was, bijna tot verslavingsniveau aan toe, verliest in de loop der tijd zijn aantrekkingskracht. Althans voor vrouwen, mannen hebben notoir veel minder last van geen zin in seks.

Misschien zijn mannen wel geschikter voor de monogamie dan vrouwen.

Ongeveer 30 procent van de vrouwen tussen de 20 en de 60 lijdt in meer of mindere mate aan HSDD (hypoactive sexual drive disorder), een syndroom waarvoor een plaatsje is ingeruimd in de nieuwe DSM-V (het handboek van psychiatrische stoornissen). Een gigantische afzetmarkt voor lybrido! Je kunt je afvragen hoe abnormaal die vrouwen zijn. Misschien vinden ze seks met dezelfde persoon op den duur gewoon een beetje saai. Dat mannen daar minder last van hebben zou betekenen dat mannen eigenlijk veel beter zijn toegerust voor de monogamie dan vrouwen.

Van mannen wordt beweerd dat ze promiscuer zijn dan vrouwen (het evolutionaire verhaal van de rondsproeiende gratis zaadjes versus de schaarse, dure eicellen), maar in de praktijk tomen de meeste huisvaders hun promiscue lusten in en zijn ze prima tevreden met drie, vier keer in de week reguliere seks met hun wettige echtgenote. Een frequentie die voor de meeste vrouwen te hoog gegrepen is. Dus wordt het compromissen sluiten en krijgen vrouwen de schuld van ‘te weinig zin’. Toch denk ik dat er in het algemeen weinig mis is met het vrouwelijk libido. Het zit alleen anders in elkaar dan dat van mannen. Vrouwen hebben niet zozeer zin in seks als zodanig, als wel zin in een persoon. Een nieuwe man met alle duistere gevaren en afstandsoverbruggende intimiteit van dien zou wonderen doen voor de opwinding. Tijdelijk dan, want de effecten van nieuwheid nemen snel af, iets wat vrouwen weten en reden waarom zij op hun beurt afzien van promiscuïteit.

Het mannelijke seksprobleem is te vergelijken met iemand die naar sneeuw op het beeld van zijn tv zit te kijken. Hij roept een monteur erbij (een viagrapilletje) en het zaakje marcheert weer. Een vrouw die geen zin in seks heeft zit naar een saai tv-programma te kijken. Een monteur erbij roepen (lybrido slikken) zal weinig uithalen. Ze moet dan naar een ander kanaal zappen of het programma opwaarderen, dat wil zeggen: zin maken.