De dubbele boodschap van de hoge hak

In Engeland werd uitzendkracht Nicola Thorp naar huis gestuurd, omdat ze met platte schoenen in plaats van de vereiste tien centimeter hoge hakken naar haar werk was gekomen. Ze werkte als receptioniste, wat de kwestie extra absurd maakt, omdat receptionisten achter een balie zitten en niemand zicht heeft op hun schoeisel. Thorp zette een petitie tegen de hoge-hakkendwang van bedrijven op internet die door honderdduizend mensen werd ondertekend.

In Nederland houden ze niet van beperkingen op het gebied van kleding en van uniformen nog veel minder, dus zo’n schoenen-incident zou zich hier niet zo snel voordoen. Aan de andere kant maken hoge hakken onmiskenbaar deel uit van de eisen voor een representatief vrouwelijk uiterlijk. De code geldt voor hogere functies in het bedrijfsleven, de financiële sector, de advocatuur, de consultancy en andere commerciële dienstverlening. Voor mannen is de code simpel: een pak, een das en gepoetste schoenen. Voor vrouwen ligt het ingewikkelder. De outfit dient in de eerste plaats zakelijk en een beetje streng zijn, maar waar mogelijk moeten wel de vrouwelijke accenten gehandhaafd blijven. Dat betekent liever geen broekpak, maar een mantelpakje met een strakke rok (niet ultrakort, maar wel graag boven de knie), panty’s (absoluut geen blote benen, ook al zijn ze getint en spiegelglad onthaard), make-up en natuurlijk flinke hakken. Een vrouw is evenveel tijd kwijt om zich in representatief kantoortenue te hijsen als om zich op te doffen voor het uitgaansleven.

De vrouwelijke kantooroutfit zendt dan ook een dubbele boodschap uit. Het formele basisuniform dient geretoucheerd te worden door sexy signalen. Het mantelpakje strak om het lijf gegoten, de rok zo kort dat comfortabel zitten er niet aan te pas komt, make-up tiptop in orde. En ter completering van het uniform hoge hakken, want wie zich eenmaal zo heeft uitgedost heeft geen andere keus van schoeisel meer. Instappers, sneakers of ballerina’s bederven de boel reddeloos.

Op het werk heerst nominaal sekseblindheid.

Het kost veel meer inspanning om het signaal ‘ik ben een vrouw’ uit te zenden dan het signaal ‘ik ben een man’. Eigenlijk zou daar helemaal geen noodzaak toe moeten zijn, want in het werkende bestaan geldt de afspraak dat mannen en vrouwen gelijk behandeld en gelijk betaald worden, dat collega’s sekseneutraal met elkaar omgaan, althans elkaar niet op seksistische wijze bejegenen, kortom dat het aspect sekse er niet toe doet. Wat collega’s in hun vrije tijd met elkaar uitspoken is een ander verhaal met andere regels en andere codes, maar op het werk heerst nominaal sekseblindheid. Toch volgen vrouwen de esthetische imperatief en sloven zich uit met nagellak en wankelhakken.

Hoge hakken bevatten nog een extra dubbele boodschap. Aan de ene kant maken ze een vrouw sexy en een beetje intimiderend door haar toegenomen lengte, aan de andere kant (en misschien is dat de reden waarom mannen hoge hakken aantrekkelijk vinden) wordt een vrouw er ook weerlozer van, want minder stabiel. Ze kan zich minder snel uit de voeten maken, mocht een man haar belagen. Vrouwen trekken overigens geen hoge hakken of speciale jurkjes aan om mannen te behagen (ze weten best dat mannen betrekkelijk coulant zijn op het punt van vrouwelijke parafernalia), maar om andere vrouwen de ogen uit te steken.

Wat het raadsel van de vrijwillige hoge hak er alleen maar groter op maakt. Na verloop van tijd vervalt het lopen tot strompelen, je kunt er niet lekker op dansen, je kunt er niet soepel een trap mee aflopen en onder tafel zijn ze niet eens zichtbaar. Het enige waar ze geschikt voor zijn is om een glorieuze entree te maken, maar na een paar uur doen ze altijd pijn en schopt iedereen ze uit. Ook op kantoor onder bureaus. Alleen een echt machtige vrouw als Angela Merkel kan de code aan haar laars lappen.