Condoléancekaart van collega’s

Beste Beatrijs,

Op de afdeling waar ik werk zijn wij gewend collega’s een kaartje te sturen in geval van ziekte. Ook als iemand een geliefde verliest, partner, kind of een (schoon)ouder, wordt er schriftelijk deelneming betuigd. Meestal ben ik degene die namens de afdeling een handgeschreven condoléancekaart stuurt.

Onlangs overleed na een lang ziekbed de vrouw van een van onze medewerkers. Een van de collega’s nam toen het initiatief tot iets anders. Zij schreef een korte boodschap op een condoléancekaart en vroeg aan de andere aanwezigen om er ook iets onder te schrijven. Ik vond dit volledig ongepast. Het overlijden van iemands vrouw vraagt om een terughoudende reactie. Ik heb dit met mijn collega besproken. Zij dacht dat de nabestaande het waarschijnlijk op prijs zou stellen om een door meerdere mensen ondertekende kaart te ontvangen. Wij willen ons verschil van mening graag aan u voorleggen. Wat is etiquettegewijs de correcte handelwijze?

Een- of meerstemmig?

Beste Een- of meer,

De condoléancebrief of -kaart is een moeilijk genre. Het lastige is dat er maar één boodschap op kan staan, namelijk aan de nabestaanden medeleven betuigen met de dood van een geliefde, en het liefst niet door middel van een voorgedrukte tekst (dat maakt een mechanische indruk). Behalve herinneringen aan de overledene mogen er geen andere onderwerpen worden behandeld, in de trant van ‘by the way hoe gaat het met jezelf? In goede gezondheid mag ik hopen?’ Wat dat betreft onderscheidt de condoléancekaart zich van de felicitatiekaart, waarin de schrijver zich wel zijsprongen mag permitteren, zolang die zich in hetzelfde monter-feestelijke register bevinden.

Op uw afdeling is er een condoléancekaart met verschillende bijdragen gestuurd naar een collega die zijn vrouw verloor. Het lijkt me geen geslaagd experiment. Zoals ik al zei: slechts één boodschap is mogelijk. Op hoeveel verschillende manieren kan men medeleven verwoorden? Een stuk of twee, drie, en als men de overledene niet kent, heeft men behalve de clichés al helemaal geen woorden tot z’n beschikking. Denk aan de gemeenschappelijke felicitatiekaart met aparte tekstjes die wel eens aan jarige collega’s wordt verstrekt. De eerste persoon schrijft nog ‘Hartelijk gefeliciteerd’. De tweede volgt met: ‘Nog vele jaren!’ Daarna krijgen we: ‘Fijne dag!’ en het duurt niet lang of het gevreesde ‘Gefeliciflapstaart!’ duikt op. De mensen moeten wat. De conclusie is duidelijk: aparte felicitatietekstjes zijn al moeizaam, aparte condoléancetekstjes zijn helemaal niet te doen. Ga dus geen mensen opzadelen met de onmogelijke opdracht om in één regeltje hun origineel verwoorde condoléances te betuigen. Een collega heeft zijn vrouw verloren. Hoe pak je zoiets aan? De afdeling leeft mee en stuurt zijn schriftelijke deelneming. Eén persoon gaat deze boodschap formuleren. Op gepaste wijze en dat zal neerkomen op: conventioneel. Een goede scribent kan het altijd zo verwoorden dat de boodschap net boven standaard uitstijgt. De collega’s vervolgens laten ondertekenen is ook een slecht idee. Dit maakt een te uitbundige indruk en bovendien weet de nabestaande heus wel wie er allemaal op zijn afdeling werken.