Commerciële kerkmuziek

Beste Beatrijs,

Een toonkunstkoor dat bij mij in de stad jaarlijks een aantal concerten geeft, onder andere de Mattheüs Passie, beschikt over een vriendenkring en sponsors. In ruil voor hun financiële bijdragen krijgen deze vrienden/sponsors gratis plaatsbewijzen voor de concerten, of de mogelijkheid tegen dubbele betaling meerdere plaatsbewijzen te kopen. Dat kan naar mijn mening bij alles, maar niet bij religieuze manifestaties. Vooral niet bij de Mattheüs Passie. Iedereen die een goede plaats wil hebben, zou in de rij moeten staan en wachten. Nu is het zo dat drie kwart van de kerk is gereserveerd, zodat niet-vrienden en niet-sponsors op de achterste rijen of op slechte plaatsen moeten zitten. Dit is geheel in tegenspraak met het evangelie dat in de kerk ten gehore wordt gebracht. Hoe denkt u over gereserveerde plaatsen bij religieuze muziek?

Weggestopt achter een pilaar

Beste Weggestopt,

De Kerk zelf kent een lange traditie van ongelijke behandeling van gelovigen. Tot in de jaren zestig was het gebruikelijk dat de banken voorin de kerk gereserveerd waren voor de plaatselijke notabelen, terwijl de gewone mensen achterin moesten blijven. En dat terwijl een kerkdienst een religieus gebeuren is. Het is betwistbaar of de Matthäus Passion (uitvoeren en beluisteren) wel louter en alleen onder de categorie ‘religie’ valt. Teveel mensen laten zich door de esthetiek ervan aanspreken, en niet zozeer of althans minder door de evangelische boodschap ervan. Zodra iets onder de vlag ‘kunst’ of ‘cultuur’ gaat varen, treedt het marktmechanisme in werking. Veel grote kunst zou niet op brede schaal genoten kunnen worden zonder de financiële steun van donateurs en sponsors, die op die manier het orkest of het koor in stand houden. Zonder hun vrijwillige bijdragen zou er überhaupt geen Matthäus Passion worden uitgevoerd. Donateurs krijgen als dank een mooie plaats, opdat zij blijven geven. En opdat de kunst zich kan blijven manifesteren, ook voor mensen die niet kunnen of willen betalen wat het waard is.

Uw voorstel dat iedereen zonder onderscheid in de rij moet staan leidt overigens evenzeer tot ongelijkheid. Handige types sturen jongelui die tegen een voor hen acceptabel uurtarief in een slaapzak in de rij gaan liggen, en kopen zo alle goede plaasten op, terwijl u nog steeds achteraan komt sukkelen. In een situatie van schaarste hebben de sterksten en de slimsten nu eenmaal de beste kansen. Wat Jezus van gereserveerde plaatsen bij de Matthäus Passion gevonden zou hebben, is een interessante vraag. De ene keer ranselde hij tollenaars de kerk uit, omdat ze het heiligdom misbruikten voor particulier gewin. Een andere keer zei hij: ‘Geef de keizer, wat de keizer toekomt.’ Ik denk dat hij vrede zou hebben met de status quo, omdat de schoonheid van de muziek evenals de boodschap ook achter een pilaar hoorbaar is.