Andermans ellende aanhoren

Beste Beatrijs,

Pas belde ik een kennis, die wellicht wel een vriendin wordt, om te horen hoe het met haar ging. Ik vroeg of ik gelegen belde, waarop ze meteen losbarstte met een verhaal over een andere vriendin van haar, die ernstig ziek was geweest en bijna dood was gegaan. In een monoloog van een kwartier kreeg ik alle details over het leven van iemand die ik totaal niet ken over me uitgestort, inclusief alle hartverscheurende details als terugkomen uit een coma, ontdekken dat de zwangerschap was afgebroken, en noem maar op. Heel erg natuurlijk, alleen vind ik het nogal ongepast om dergelijke zware kost zomaar neer te gooien in een telefoongesprek. Als ik zelf wat zwaardere mededelingen heb, zorg ik altijd dat ik weet dat de ander er ruimte voor heeft, of check ik het voor de zekerheid door even te vragen of de ander daar zin en tijd voor heeft. Aan de andere kant vind ik het ook nogal bot om zo’n relaas af te kappen met de mededeling dat ik voor haar bel en niet om het leed van haar kennissenkring te vernemen. Wat is een goede reactie als je zomaar ongevraagd andermans ellende krijgt uitgeserveerd?

Aan de lijn gehouden

Beste Aan de lijn,

Op zo’n moment kunt u weinig anders doen dan gelaten dat verhaal over u heen laten komen. Elke andere reactie (‘Ach, wat erg, maar hoe is het eigenlijk met jou?’ ‘Sorry dat ik je afkap, maar ik moet het eten gaan koken’, ‘Waarom vertel je mij dit eigenlijk?’) zal nogal bot overkomen. Maar u hebt gelijk: mensen moeten dit niet doen. Je moet niet de ellende van onbekenden gaan uitmeten in een telefoongesprek met een derde. Niet tegenover goede vrienden/familieleden, en niet tegenover willekeurige kennissen. Dan zou je net zo goed de krant kunnen gaan voorlezen door de telefoon. Die staat ook vol met akelige berichten over onbekende mensen.

Wat u overkwam is een tamelijk ernstige overtreding van de conventies voor telefoongesprekken met kennissen. Die conventies luiden: ze zijn kort, ze hebben ook meestal een doel (een specifieke vraag of voorstel, een inhoudelijke kwestie) en als ze dat niet hebben, dan wordt er een tijdje over en weer gepraat, zoals wanneer je elkaar toevallig op straat tegenkomt. Tamelijk oppervlakkig dus, en het gesprek treedt niet buiten de oevers van de gemeenschappelijke belangensfeer van beller en gebelde.

Wat ik u eigenlijk aanraad is om niet zomaar voor de gezelligheid te bellen met niet-zo-goede kennissen. Dat kunt u doen met goede vrienden/innen of familie, en zij hebben in zo’n gesprek dan ook de vrijheid om minder relevante zijpaden in te slaan. Maar of deze kennis tot de categorie ‘vriendinnen’ moet gaan horen, betwijfel ik. Als ze dit één keer doet, zal ze dat ook wel vaker doen, en dat lijkt me een vermoeiend soort van vriendin: iemand die veel aan het woord is, en zich intussen niet speciaal bekommert over de vraag of wat ze vertelt ook van belang is voor de toevallige luisteraar.