Aftakelende ouders

Beste Beatrijs,

Hoe bij de tijd je ouders ook waren, naarmate ze ouder worden, takelen ze uiteraard toch af. En breekt het moment aan dat de rollen tussen ouders en kinderen moeten worden omgedraaid. Dat is vaak een heel tragisch proces, soms met verlies van het nodige decorum. Mijn schoonouders doorlopen nu zo’n neergaande fase. Zij beginnen daarbij de meest domme en starre standpunten in te nemen. Zoals dat zij zich bij ziekte niet medisch willen laten behandelen. Dat zij zich, terwijl hun huis zichtbaar ernstig vervuilt, blijven verzetten tegen een huishoudster of thuiszorg, ook al zou die maar een ochtend per week komen. Zij willen zelfs niets weten van ons aanbod om hen eens in de een of twee weken te helpen met het halen van zware boodschappen, zoals flessen wijn of zakken aardappels. Voor ons als kinderen is het buitengewoon moeilijk om hier goed mee om te gaan. Als aftakelende ouders aanhoudend echt heel domme dingen gaan doen of zeggen, hoe kunnen wij als kinderen hen dan toch respectvol tegemoet treden?

Handenwringende kinderen

Beste Handenwringend,

Dit is ontzettend moeilijk. Enerzijds gunnen kinderen hun (schoon)ouders zo lang mogelijk hun autonomie, anderzijds kun je ook niet aanzien hoe ze vervuilen, hulp afslaan en verstarren in onzinredeneringen. De kinderen kunnen het niet aanzien en willen niets liever dan ingrijpen. De vraag is alleen: hoe? Thuishulp weigeren komt vaak voor. Veel ouderen gruwen van de gedachte om vreemden over de vloer te krijgen die de boel gaan redderen, spulletjes verplaatsen en kwijtmaken en, een veelvoorkomende angst: overal gaan rondneuzen. Praat met volle kracht op hen in en probeer toch de machinerie (indicatiestelling enzovoort) in gang te zetten. Zeg tegen hen dat als ze zich nu aanmelden, het toch nog heel lang duurt, omdat er wachtlijsten zijn. Tegen de tijd dat er iemand komt opdagen, zijn ze misschien stiekem opgelucht. Aan de andere kant kunnen ze de thuishulp ook om pietluttige redenen na twee keer wegsturen. Aftakeling gaat nu eenmaal gepaard met verminderde rationaliteit en vaak met verhoogde paranoia. En als uw schoonouders er bezwaar tegen maken dat u de aardappels voor hen haalt, dan zie ik het somber in voor de thuishulp. Als ze bovendien de medische stand wantrouwen, zit er voor de kinderen weinig anders op dan te wachten tot een van hen fysiek instort (vallen meestal) en bedlegerig wordt. De ander kan de partner dan niet helpen, waarna noodgedwongen een opname volgt. In de nieuwe situatie is de overgeblevene zo onthand, dat het makkelijker wordt voor kinderen om zich ermee te bemoeien en concrete hulp te regelen.

Het is een afschuwelijke situatie. Maar als uw schoonouders niet vatbaar zijn voor verstandige adviezen en elke bemoeienis weigeren, dan valt er eenvoudig niets te beginnen. Niet met respect en ook niet zonder respect. Zolang ze nog niet helemaal gaga zijn, kunt u hen niet lijfelijk dwingen. Het enige wat de kinderen kunnen doen is contact houden door zo vaak mogelijk langs te gaan (intussen toch die zware boodschappen meenemen) en kleine rampjes ter plekke te bezweren. De grote ramp volgt op den duur vanzelf.