Beste Beatrijs,
Mijn dertienjarige kleinzoon woont bij zijn moeder en gaat eens per twee weken een weekend naar zijn vader en diens nieuwe gezin: jongere vrouw en twee zusjes van drie en een jaar. Zijn stiefmoeder ergert zich continu aan mijn inmiddels puberende kleinzoon. Hij zegt dat zij voor ‘haar’ kinderen liever is. Ook laat deze vrouw zich tegenover mijn kleinzoon vaak negatief uit over zijn moeder. Dit ervaart hij als zeer onrechtvaardig en hij wordt er boos en rebels van. Dit gedrag resulteert dan weer in heftige botsingen tussen hem en zijn stiefmoeder. Vader houdt zich hier altijd buiten. De straffen die zij mijn kleinzoon oplegt zijn buitenproportioneel: telefoon inleveren, urenlang naar zijn kamer sturen. Heeft een stiefmoeder het recht om te straffen in de schaarse tijd die deze jongen bij zijn vader doorbrengt? Ligt deze taak niet veel meer bij de vader?
Een nare stiefrelatie
Beste Een nare stiefrelatie,
Dit is afschuwelijk voor uw kleinzoon! Stiefouders dienen zich volgend op te stellen in de opvoeding. Dat wil zeggen: de eigen ouders voeden het kind op en de stiefouders volgen het beleid. Ze gaan niet op eigen initiatief er tussendoor fietsen of straffen uitdelen. De vader van het kind laat het er lelijk bij zitten en faalt in zijn opvoedingstaak. Het is heel begrijpelijk dat de jongen geen zin heeft om op die manier contact met zijn vader te onderhouden. Die weekends zijn natuurlijk formeel vastgelegd in het scheidingsconvenant, maar ik zou uw kleinkind aanraden om te staken en maar eens te weigeren om op weekend naar zijn vader te gaan. Kijken wat er dan gebeurt.
Hij kan met zijn moeder praten en zeggen dat hij liever thuis wil blijven. Hij is dertien jaar – te oud om gedwongen te worden. De zoon moet niet wegblijven zonder aankondiging. Hij kan zijn vader bellen en uitleggen waarom hij niet meer wil. Misschien kunnen er andere afspraken gemaakt worden, bijvoorbeeld dat vader en zoon een keer per week samen gaan eten of een andere vaste afspraak inroosteren voor het contact. Op zo’n manier kan de zoon wekelijks een paar uur onverdeelde aandacht van de vader krijgen. Dat is voor hem ook veel prettiger dan weekends doorbrengen in een stiefgezin, waar een kind uit een eerder huwelijk toch snel in de rol van vijfde wiel aan een wagen wordt gedrukt. Een dertienjarige hoeft zich niet eens in de twee weken het leven zuur te laten maken door een stiefmoeder die geen begrip voor hem heeft.
Ja, dat lijkt mij ook heel verstandig: louter en alleen afgaan op de verhalen die een dertienjarige vertelt over de weekends bij zijn vader en diens nieuwe gezin, en vervolgens deze dertienjarige opstoken om in staking te gaan – en zo stoken in het tweede huwelijk van de ex-schoonzoon (als ik de situattie goed begrijp)! Nee, natuurlijk niet! Grootmama hoort zich hier absoluut buiten te houden. Hoogstens zou zij een manier kunnen bedenken waarop iemand anders – die neutraal staat tegenover dit tweede huwelijk van haar ex-schoonzoon – de vader zou kunnen wijzen op het feit dat zijn zoon zich niet prettig voelt in de nieuwe gezinssituatie, en dat hij een goed gesprek met zijn zoon dient te voeren over een en ander.
Het is wettelijk gesteld dat vanaf 12 jaar een kind van gescheiden ouders zelf kan beslissen waar hij/zij naar toe wil gaan. In deze kan is de 13 jarige zoon in zijn recht om niet meer langs te komen. Vooral in deze verschrikkelijke en onnodig domme situatie.
Ik hoop dat uw kleinzoon dit niet hoeft te ondergaan.
Volgens mij geeft Beatrijs een goed advies, echter is het in de praktijk bijzonder moeilijk voor de zoon om dit standpunt in te nemen en uit te voeren. Voor een kind van 13 jaar is dit echt te veel gevraagd. Voor de zoon voelt het als verraad aan zijn vader, een ouder waar hij veel van houdt en bevestiging en erkenning bij zoekt.
Ik heb mijn twee kinderen (zoon en dochter) in exact dezelfde situatie gezeten. Zij verkozen geestelijke mishandeling door stiefmoeder boven rebellie tegen vader. Pas toen mijn dochter 14, 15 jaar werd, werd ze opstandiger en kondigde aan niet meer naar vader te willen komen. Op dat moment werd vader wel bereid te luisteren naar zijn dochter. Mijn zoon van 16 verkoos zich aan de wil zijn vader te conformeren en bleef zijn schouders ophalen. (Volgens mij zijn jongens icm hun vader nog trouwere volgelingen)
De vader blijft in dit verhaal altijd verantwoordelijk en het aanspreekpunt van moeder en zoon. Daarom zou ik adviseren dat de moeder het initiatief neemt en aandringt op een gesprek tussen zoon en vader, afhankelijk van de reactie van vader proberen om aanwezig te zijn bij het gesprek. Of eerst een gesprek tussen vader en moeder. Dat is een beetje afhankelijk van de relatie tussen vader en moeder. Wellicht dat vader dan tot inkeer komt?
Overigens kan ik aanraden om contact te zoeken met lokaal maatschappelijk werk (ga naar de gemeente om te vragen waar je moet zijn). Zij kunnen eventueel voorzien in mediation gesprekken tussen vader, moeder en zoon.
Inderdaad buiten proportionele straffen: tijd voor actie!
Als ik u was, zou ik praten met uw zoon of dochter (uit de brief blijkt de familieband niet), de ouder van het kind. Deze situatie is heel beschadigend voor het kind.
En het kind kan inderdaad weigeren nog langer te gaan en alleen met zijn vader nog iets ondernemen, buiten de stiefmoeder om en anders niks, het wordt tijd dat de vader zijn gezag laat gelden.
Ik zou er geen instanties bij inschakelen, dat maakt het nodeloos ingewikkeld, de betrokkenen kunnen het prima zelf af.
In de reactie van Beatrijs is een regel het allerbelangrijkste:”Stiefouders dienen zich volgend op te stellen in de opvoeding.” Als dat niet gebeurt heeft grootmoeder volgens mij het recht, wellicht zelfs de plicht, om de opvoeders daar op te wijzen.