Beste Beatrijs,
Ik ben een jonge vrouw die bijna haar hele leven in Nederland heeft gewoond en zich hier ook thuis voelt. Toen ik een baby was zijn mijn ouders met mij naar Nederland gevlucht vanuit Syrië. Mijn uiterlijk valt duidelijk niet in de categorie ‘typisch Nederlands’ en ik krijg dan ook vaak vragen naar mijn afkomst: ‘Waar ben je geboren?’, ‘Waar kom je vandaan?’, ‘Wat een interessante achternaam, waar komt die vandaan?’ Dit gebeurt zowel in sociale als werkgerelateerde situaties.
Ik vind dit steeds irritanter, ook omdat men dan een hele discussie over de Syrische situatie wil gaan voeren met mij. Ik voel me niet Syrisch, ik heb niks met dat land en ik heb al helemaal geen behoefte aan een politieke of religieuze discussies met onbekenden. Ik probeer weleens om geen antwoord te geven, maar de vraag wordt dan doodleuk opnieuw gesteld. Als ik ga uitleggen waarom ik het er niet over wil hebben, moet ik ook weer persoonlijke informatie geven. Moet ik me er bij neerleggen dat ik deze vraag de rest van mijn leven zal krijgen?
Die eeuwige afkomst
Beste Die eeuwige afkomst,
Dit is een bekend probleem, waar immigranten (niet alleen in Nederland, maar waar ook ter wereld) mee te maken hebben. Iemand ziet er anders uit dan de meerderheid in een bepaald land en die persoon moet zich verantwoorden over zijn of haar origine. Meestal zijn die vragen aardig bedoeld. Gewoon om een praatje te maken nemen mensen het eerste wat hun opvalt: het uiterlijk. Wanneer dit af en toe gebeurt, is dat natuurlijk geen probleem, maar het is buitengewoon vervelend voor een persoon die er ietsje anders uitziet om voortdurend dezelfde vragen van onbekenden te moeten beantwoorden.
Ik wil u dan ook aanraden om de platgetreden uitwisseling bij voorbaat de nek om te draaien. U zegt: ‘Mijn familie komt uit Syrië, maar zelf woon ik al mijn hele leven in Nederland.’ Aan dit antwoord zou een attente gesprekspartner genoeg moeten hebben om de conversatie een veiliger richting op te sturen. Hij kan bijvoorbeeld zeggen: ‘O, ben je in deze streek opgegroeid? Ik kom van het platteland’ en dan gaat het gesprek verder over waar u en uw gesprekspartner vandaan komen in Néderland.
Als iemand de hint niet vat en u toch begint door te zagen over Syrië of over vluchtelingen of over oorlog, zegt u: ‘Sorry, ik heb geen zin om over Syrië en oorlog te praten, waar kom jíj vandaan?’ Het is niet erg dat dit een beetje bot kan overkomen. Mensen moeten leren dat ze niet automatisch over afkomst moeten beginnen, wanneer ze met een anders uitziend persoon in gesprek raken. Ze kunnen best iets anders verzinnen: ‘Wat doe je voor werk/ studie?’ bijvoorbeeld of ‘Leuke schoenen heb je aan!’ of ‘Doe je aan sport?’ Als u vervelende vragen meteen afkapt (wel met een glimlach), houden ze er wel over op. Op uw vraag of u de rest van uw leven afkomstvragen zult blijven krijgen luidt het antwoord ‘ja’. Dit zal uw hele leven zo doorgaan. Maar als u erop voorbereid bent, kunt u het onderwerp best elegant afweren.
Heel handige vind ik altijd de formule “en jij?” Nadat ik een kort antwoord heb gegeven en/of als ik vind dat ik genoeg over mezelf heb verteld. Werkt ook bij ‘wat zijn je plannen voor het weekend’, ‘hoeveel broers zussen heb je, ben je getrouwd’ etc. Vaak willen mensen toch liever over zichzelf praten dus dat werkt heel goed.
Ik woon in Frankrijk en al spreek ik redelijk Frans horen Fransen direct dat ik buitenlander ben. De vraag naar min herkomst ervaar ik niet als storend maar
vormt de welkome inleiding tot een aardig gesprekje.
Dit soort vragen zijn openingsvragen voor een informeel gesprekje. Volgens mij krijgt iedereen hiermee te maken. Als je hier geen gesprek over wilt voeren, kan je de ander kenbaar maken dat je hier weinig over te vertellen hebt. Daarna kan je aangeven dat je wel iets anders leuks kunt vertellen over jou als persoon. Over een bijzondere hobby, een grappige gebeurtenis, enz. Een ander is namelijk meestal niet mateloos geïnteresseerd in je afkomst/familiegeschiedenis/bijzondere naam, maar wil jou laten weten dat je iets over jezelf mag vertellen.
Ik ben een autochtone Nederlander. Ik woon al bijna 25 jaar in mijn huidige woonplaats. Ik heb echter een accent uit de plaats waar in geboren en getogen ben. Ook ik krijg regelmatig de vraag: “Zo te horen komt u hier niet vandaan?” of “Hoor ik een ..accent?” Ik vind dat niet vervelend. Het is gewoon een feit. Ook al woon ik hier nog eens 25 jaar, dat zal altijd wel zo blijven of ik moet proberen van mijn accent af te komen. Het is vaak niet meer dan belangstelling. Soms vragen ze nog wel eens wat over mijn geboorteplaats. Als ik daar verder geen zin in heb dan zeg ik gewoon: “Ik zou het eigenlijk niet weten, ik ben er al zo lang weg. Ik heb er geen binding meer mee”. En dan hup, maar een ander onderwerp aansnijden.
Wat Marion zegt..
Het is een uitnodiging, en men heeft niet altijd in de gaten dat het onderwerp beladen of niet gewenst kan zijn.
Het is interesse meer niet. Ik heb een soortgelijke afkomst, en zie er ook oosters uit.
Er was een periode waarin ik heel demonstratief mijn Nederlandse geboorteplaats zei. Nu, vaak bij oudere mensen, geef ik ze gewoon kort en bondig de infornatie waar ze om vragen en stuur het gesprek daarna een andere kant op.
Als het goed is, is er daarna genoeg alledaags om over te praten en heb je weer andere gemeenschappelijkheden om over te praten.
Misschien is het onderwerp voor uzelf beladen, maar in feite krjjgt een Brabander die naar Friesland komt met hetzelfde te maken.
Zie het als een algemene omgangsvorm. En u bent daarin vrij om te sturen.
Mijn ervaring is dat men u zeker niet het gevoel wil geven een ‘buitenlander’ te zijn, maar gewoon oprechte interesse toont.
Ik voel me ook in alles een boerse Nederlander, misschien dat ik me daarom ook zeer geaccepteerd voel.