Beste Beatrijs,
Anderhalf jaar geleden is mijn dochter dodelijk verongelukt. De precieze toedracht van het verkeersongeval is nog steeds niet bekend. Niettemin word ik ongevraagd geconfronteerd met opmerkingen als “Zij heeft zélf meegewild” (het gebeurde, terwijl zij op reis was voor haar werk), “Het was Gods wil” en variaties hierop. Ik raak hiervan altijd nogal overstuur, en als ik hier tegenin ga, vindt men mij weer overdreven. Wat vindt u daar nu van?
Gewonde moeder
Beste Gewond,
Na wat er met uw dochter is gebeurd past slechts één reactie: Wat verschrikkelijk! (wat afschuwelijk, vreselijk, enzovoort). Alle andere, zogenaamd opbeurende of troostende woorden zijn verkeerd. De door u geciteerde opmerkingen zijn in hun stuitende botheid volstrekt misplaatst. In hun onnozelheid menen mensen soms met kwezelige clichés over Gods bedoelingen met de mensheid aan te moeten komen zetten. En wanneer zij u erop wijzen dat het uw dochters eigen keuze (lees: schuld) was, lijken ze te beweren dat ze zelf natuurlijk nooit zo stom zouden zijn om voor hun werk op reis te gaan.
Dit soort commentaar is zo verachtelijk, dat u deze mensen gevoeglijk voor de rest van uw leven uit uw sociale cirkel kunt schrappen. Als iemand nog eens zo tegen u van wal steekt, moet u er niet eens tegenin gaan. Geef zo iemand de vriesblik (kijk op een ijzige manier dwars door de persoon heen), zeg: “Ik praat hier liever niet over,” draai u om en kijk hem of haar nooit meer aan.
Regelmatig lees ik de reacties die u geeft op vragen van lezers. Ik ben daarin geïnteresseerd als hulpverlener en omdat u zich ook presenteert als psychologe, ben ik altijd nieuwsgierig naar de nuance die u tracht aan te brengen. Af en toe ben ik hoogst verbaasd over de reactieve houding van u inzake bepaalde vragen van lezers.
Zo ook de reactie op de eerste vraag van een moeder die een vraag stelt over de reactie van mensen op haar overleden dochter.
U presenteert zich als deskundige dus uw mening heeft ook iets meer waarde dan die van de eerste de best onbenul. Wie schetst mijn verbazing als ik lees dat u de reacties van mensen ronduit verachtelijk noemt en u mensen adviseert hen nooit meer aan te kijken. Ik denk dat iemand hier niets mee kan en wat u doet is mensen van elkaar scheiden i.p.v. een genuanceerde uitleg te geven over onhandig de omgeving soms reageert in tijden van rouw en hoe je daar dan zelf mee om zou kunnen gaan. Ik heb echt met de grootste verbazing gelezen wat u iemand adviseert. Het lijkt wel of uw eigen boosheid de boventoon voert in deze reactie. Ongelooflijk.
Vanuit eigen ervaring weet ik dat de omgeving soms heel vreemd kan reageren maar dat het dan ook van je eigen reactie afhangt hoe je verder kunt met die ander.
De eenzaamheid kan soms groot zijn en aanzetten tot het verbreken van contacten lijkt me ongewenst. Je hebt juist de ander nodig in dit proces. Als dit het niveau moet zijn van deze rubriek…
Hierbij wil ik graag reageren naar aanleiding van een reactie die je geeft aan een gewonde moeder.
Ik kan me voorstellen dat de moeder er pijn van heeft als ze de genoemde opmerkingen over zich heen krijgt. Dat neemt niet weg dat ik het antwoord dat je geeft wel erg kort door de bocht vind. Als mensen iets zeggen dat niet doordacht is en we gaan ze dan maar gewoon negeren en uit onze sociale wereld verwijderen, dan denk ik dat we een wel hele koude wereld krijgen.
Voor mijn gevoel zou het beter zijn als zo iemand, die er natuurlijk pijn van ondervindt als mensen dat soort dingen zeggen, anderen daar op wijst (op het gevoel dat het bij haar veroorzaakt) zonder er tegen in te gaan omdat dat duidelijk, zoals ze zelf al zegt, niet de gewenste reactie geeft. Verder kan ze ervan uit gaan dat mensen dat soort dingen vaak zeggen omdat ze zelf ook niet weten hoe ze er mee om moeten gaan en dat het dus veel meer zegt over de anderen dan over haar zelf. Het is voor veel mensen veel eenvoudiger om een ondoordachte opmerking te maken die het meestal voor de spreker makkellijker maakt om met het geheel om te gaan, dan om zich werkelijk te bekommeren om de gevoelens van de ander.
Wellicht dat door de communicatie open te houden, door te vertellen wat het effect is van gemaakte opmerkingen, ze uiteindelijk wel de steun krijgt waarvan ik me kan voorstellen dat ze die nodig heeft.
Beste Jacqueline,
In principe heb je natuurlijk gelijk dat het altijd beter is de communicatie open te houden. In dit geval denk ik echter dat het om niet heel dichtbije mensen (van de gewonde moeder) gaat. Het gaat om vage kennissen die reageren vanuit een aasgierachtige sensatie-mentaliteit. Ik weet niet waarom ik dat denk, maar dat is mijn intuïtie. Hoe dan ook, misschien zijn het alleen maar domme mensen met ondoordachte opmerkingen, dan nog denk ik dat de moeder in dit geval niet de taak heeft om overal maar consideratie mee te hebben. In zo’n situatie verlies je altijd vrienden. Huwelijken gaan eronder kapot. Het is al zo verschrikkelijk moeilijk om je leven een beetje bij elkaar te houden dat je niet ook nog eens verwacht kunt worden om bij al je verdriet domme mensen-zonder-een-greintje-empathie op te voeden tot betere communicatie-methodes. Dat hoeft niet. Wat mij betreft is de moeder daarvan vrijgesteld. De rouwende, de nabestaande heeft niets aan het contact met zulke mensen. Hij/zij kan z’n energie beter besteden aan de mensen die wel dichtbij staan, en die ook al fouten genoeg maken, maar hen vergeef je het wel.
Beatrijs
Beste mevrouw Ritsema,
Wat een goede reaktie heeft u gegeven, dankuwel.
Ik erger mij heel erg aan goedbedoelde clichés die voor troostend moeten doorgaan, ook als ze aan anderen gericht zijn, omdat ze mij het gevoel geven dat er geen ruimte mag zijn voor mijn emoties en voor mijn manier van ermee omgaan. Bestaan er mensen die zich erdoor getroost voelen?
Wat ik tevens niet vind kunnen is dat als iemand net iets ergs is overkomen, anderen tegen hem/haar uitgebreid gaan vertellen van die keer dat zij iets soortgelijks hebben meegemaakt. Ik ben benieuwd wat uw mening daarover is.
Inderdaad. Dat is ook heel erg en dat zouden mensen niet moeten doen! Gewoon luisteren is genoeg.
@Floria en Beatrijs. Toen mijn zoon 3,5 jaar geleden zwaargewond raakte bij een ernstig verkeersongeluk, waren er ook mensen (soms oppervlakkige kennissen of buurtgenoten) die naar me toe kwamen, vroegen hoe het met hem ging, en vertelden dat ook hun kind een ernstig ongeluk overkomen was. Ik vind dat wel ‘kunnen’. Iedereen toont (welgemeend) medeleven, maar deze mensen begrijpen écht wat je doormaakt, omdat ze het zelf ook doorgemaakt hebben. Behalve dat ze mij steun bieden, vinden ze bij mij ook begrip voor wat zij meemaakten.
Een ander verhaal is het als mensen proberen iemands ellende te bagatelliseren door met een ‘overtreffende trap’ te komen.
Ik wens briefschrijfster veel sterkte.