Dubbele nationaliteit, dubbele plichten

‘Pleur op!’ was het wel heel onparlementaire commentaar van Rutte in Zomergasten na een fragment met woedende Turks-Nederlandse demonstranten die een verslaggever het werken onmogelijk maakten. Oftewel: rot op naar je eigen land! Je kunt je afvragen of de premier hier zijn boekje niet te buiten ging – de demonstranten waren immers ‘gewoon Nederlanders’ en een uitzinnige hooligan kun je ook niet tot persona non grata verklaren en verbaal het land uit trappen. Toch is er een verschil tussen deze twee groepen, namelijk het dubbele paspoort, dat hoe je het ook wendt of keert tot een ander soort burgerschap leidt. Mensen met een dubbel paspoort kunnen wel degelijk switchen van land, als het ene hun niet bevalt. Het dubbele paspoort geeft een dubbele loyaliteit en daarmee een dubbelzinnige status aan het burgerschap.

Loyaliteit aan het land waar je toevallig bent geboren is geen populaire notie in kosmopolitische kringen, waar überhaupt het idee van de natiestaat als reactionair wordt beschouwd en open grenzen en vrij verkeer van mensen worden gepropageerd. Zelf had ik ook geen probleem met dubbele paspoorten, sterker, mijn eigen dochter heeft naast de Nederlandse ook de Amerikaanse nationaliteit vanwege het simpele feit dat ze daar geboren is. Handig voor als ze daar zou willen studeren of werken. Leuk dat ze op afstand kan meedoen aan de presidentsverkiezingen. En, had ik in mijn achterhoofd, mocht op een gegeven moment in Europa de pleuris uitbreken, kan ze zich moeiteloos in Amerika vestigen en vervolgens de rest van de familie binnenhalen.

Het was heel dom van mij om te denken dat het bezit van een Amerikaans paspoort louter voordelen zou opleveren.

Dit scenario zou nog steeds geëffectueerd kunnen worden, maar er staan ook aanzienlijke nadelen tegenover: belasting betalen boven een niet eens zo extreem hoge inkomensgrens en heel veel belasting betalen over erfenissen en vermogens. Dit alles los van de belasting die een dubbel-paspoorthouder toch al betaalt in het land waar hij/zij woonachtig is. Deze wetgeving is vooral bedoeld om rijke Amerikanen die zichzelf en hun geld in het buitenland hebben geparkeerd aan hun verplichtingen te laten voldoen, maar de fiscus maakt geen onderscheid tussen deze groep belastingontduikers en de mensen die alleen maar daar geboren zijn en verder nooit iets met dat land te maken hebben gehad. Oké, als je geen bemoeienis wil, kun je kiezen om het Amerikaanse staatsburgerschap op te geven, maar dat kost ook geld! Vervelend allemaal, maar het was om te beginnen heel dom van mij om te denken dat het bezit van een Amerikaans paspoort louter voordelen zou opleveren. Elke staat kent zijn burgers plichten toe.

In Nederland beschikken zo’n anderhalf miljoen mensen over een dubbel paspoort. Degenen die uit Marokko afkomstig zijn kunnen dat niet eens opgeven, al zouden ze willen. De Marokkaanse overheid decreteert dat elke burger en zijn of haar kinderen (en daar weer de kinderen van) tot in eeuwigheid Marokkaans blijft. Over demografisch imperialisme gesproken. Van een Turks paspoort kun je in theorie iets makkelijker af, maar dat kost ook weer geld. Bovendien is elke mannelijke Turkse paspoorthouder tot z’n 45ste dienstplichtig, een militaire dienstplicht die afkoopbaar is voor tienduizend euro. Zo wordt de Turkse staatskas gespekt door in het buitenland woonachtige paspoorthouders, alweer tot in lengte van dagen.

Het is niet zo vreemd dat Marokkaanse en Turkse Nederlanders loyaliteit blijven houden met hun land van oorsprong, zolang die landen zich blijven bemoeien met hun geëmigreerde burgers. In Europa overwegen sommige landen om de dienstplicht te herinvoeren. Ook CDA-leider Buma lijkt dit een goed plan, zowel voor jongens als meisjes. Als dit ervan komt (voorlopig wordt het idee alleen maar weggelachen), dan zijn Turks-Nederlanders helemaal de klos. Moeten ze twee keer opdraven of betalen. Het zou de kwestie van de dubbele paspoorten extra op scherp zetten. In een vermeend kosmopolitische wereld wordt het begrip natiestaat met de bijbehorende rechten en plichten alleen maar pregnanter.