De destructieve kracht van een vrouw die ‘nee’ zegt

De invoering van het homohuwelijk (2003) is alweer zo lang geleden dat het inmiddels ook echtscheidingscijfers heeft opgeleverd. Het CBS kwam vorige week met een onderzoek, waaruit bleek dat na tien jaar 30 procent van de lesbische stellen gescheiden was tegenover 15 procent van de mannelijke paren. Van de heterohuwelijken uit diezelfde periode was dat 18 procent. De hetero’s als groep zaten dus dichter bij de mannelijke homo’s dan bij de lesbische vrouwen.

Een interessant resultaat. Voor de overlevingskansen van een huwelijk lijkt de aanwezigheid van een man noodzakelijker dan die van een vrouw. Oftewel: hoe meer mannen er bij het huwelijk zijn betrokken, hoe beter. Dan wel: hoe meer vrouwen, hoe groter de kans op mislukking. Gert Hekma, docent homostudies aan de UvA, gaf als commentaar in de Volkskrant dat mannen beter in staat zijn om seks en liefde te scheiden en dat mannelijke homo’s minder moeite hebben met elkaars buitenechtelijke avontuurtjes.

Voor vrouwen is zo’n gecompartimentaliseerde benadering inderdaad moeilijk op te brengen, omdat voor hen seks en liefde veel sterker een onontwarbare kluwen van gevoelens vormen, aan elkaar gekit door jaloezie. Trek je aan een draadje, bijvoorbeeld geen seks, verschrompelt heel het breiwerk en geven vrouwen er de brui aan. Begrijpelijk dat dit afwijzingseffect eerder op treedt bij een vrouw/vrouw-relatie dan bij een man/man- of zelfs een man/vrouw-relatie. Hoe destructief de macht van het vrouwelijke ‘nee’ is, valt goed te volgen in de gruwelijke reality-serie ‘Married at First Sight’, waarin mensen op grond van quasi wetenschappelijke tests aan elkaar worden gekoppeld en ongezien met elkaar trouwen. De schaamteloze wreedheid van dit programma, waar ik al eerder over schreef, grenst aan het immorele en intrigeert me mateloos.

Wie getrouwd is wijst zijn/haar partner niet af vanwege ‘fysieke onaantrekkelijkheid’.

Van de vier trouw-of-ik-schiet-huwelijken die zijn gesloten is er maar één dat misschien een compatibel team vormt, de andere drie slaan nergens op. Die stellen zitten hun tijd te verdoen met elkaar en hebben geen flauw benul wat er van hen verwacht wordt, namelijk getrouwd zijn. Wie getrouwd is wijst zijn/haar partner niet af vanwege ‘fysieke onaantrekkelijkheid’. Toch is dat precies wat twee vrouwen (natuurlijk waren het de vrouwen) deden, waarmee ze hun verse echtgenoten zodanig vernederden dat het nooit meer goed kan komen. De man met zijn ingedeukte ego die het vervolgens op een eenzaam drinken zette kreeg in tweede instantie nog erger van z’n vrouw de wind van voren. Een keihard afgewezen man die vlucht in alcohol maakt haar walging en minachting alleen maar groter.

Dit zogenaamd wetenschappelijk op poten gezette huwelijksexperiment is eigenlijk een imitatie van het niet-westerse, gearrangeerde huwelijk. Deze week las ik het boek The Namesake van de Indiaas-Amerikaanse schrijfster Jhumpa Lahiri, waarin zo’n gearrangeerd (en op den duur gelukkig) huwelijk voorkomt. De ouders van de hoofdpersoon zijn met instemming aan elkaar uitgehuwelijkt en na de rite de passage zijn hun levens verbonden en vatten de partners de daarbij behorende rollen op, alsof ze in een gereed staande trein weg zoeven.

In het tv-experiment zeggen de deelnemers dat alleen de volgorde is omgedraaid. Normaal zijn mensen eerst een tijd aan het daten, voordat er getrouwd wordt, en bij hen is het andersom: eerst trouwen, dan daten. Daarom gaat het ook fout. In gearrangeerde huwelijken wordt niet gedatet en ook geen moeite gedaan om elkaar te leren kennen. Daten is niet nodig en elkaar leren kennen komt vanzelf wel.

De regels van het daten staan diametraal tegenover de regels van het getrouwd zijn. Bij daten moet veroverd en geflirt worden, in het huwelijk prettig samengeleefd inclusief seks. ‘Er is geen overgave’ snuift de psycholoog misnoegd over een vrouw die klaagt over de uitblijvende ‘klik’. Dat haalt je de koekoek. Als vrouwen de kans hebben om ‘nee’ te zeggen, zullen ze dat bij het minste of geringste ook doen.