Mannen in het beklaagdenbankje

Stel dat er ineens sprake is van een lichting disfunctionerende stoomstrijkijzers die onder de handen van gebruikers ontploffen. Veel reacties zijn mogelijk, maar het lijkt niet erg zinnig om zo’n angstaanjagend incident aan te grijpen om een fundamentele discussie te voeren over de gevaren van elektrische apparaten in het algemeen.

Toch deed de teneur van divers links-feministisch commentaar op de massa-aanrandingen in Keulen en nog een paar andere steden mij hier sterk aan denken. De pro-vluchtelingen overtuiging komt in botsing met de veroordeling van het seksueel geweld dat heeft plaatsgevonden. De twee sentimenten zijn lastig verenigbaar, dus moet er een herformulering worden toegepast om ze toch allebei overeind te houden. Dat kan door het ene element (ontspoorde moslims) kleiner en het andere element (mannen) groter te maken in de vergelijking: wat er in Keulen gebeurde is niets bijzonders, westerse mannen zonder moslimachtergrond gaan zich ook voortdurend te buiten aan seksuele intimidatie van vrouwen zonder dat daar een haan naar kraait. Met andere woorden, wie op de golven van de hype een beschuldigende vinger uitsteekt naar vrouwvijandige kenmerken van de islam speelt de xenofobe, racistische, anti-vluchtelingen beweging in de kaart, terwijl het echte probleem ligt bij ‘mannen in het algemeen’.

De opwinding over Keulen is geen selectieve perceptie.

De bekende statistieken werden uitgeserveerd onder anderen door Renée Römkens in Trouw: een op de drie vrouwen heeft te maken gehad met seksueel geweld, vrouwen hebben sowieso meer te vrezen van (ex)partners, familie en bekenden dan van engerds die uit de bosjes tevoorschijn springen, vrouwen in openbare ruimtes en op straat worden ook door westerse mannen belaagd en geïntimideerd. Kortom de opwinding over Keulen is alleen maar selectieve perceptie.

De man als boosdoener is niet zonder grond van waarheid. In haar boek The War Against Women (1994) gaf Marilyn French een even uitputtend als deprimerend overzicht van mannelijk geweld tegen vrouwen door de eeuwen heen in alle mogelijke culturen. Lezing daarvan doet je beseffen in wat een ongelooflijke en waardevolle enclave vrouwen de afgelopen halve eeuw in het westen zich bevinden. Vergeleken bij alles wat zich eerder in de geschiedenis en elders op de wereld voordeed en voordoet leven vrouwen hier en nu in een oase van vrijheid en veiligheid. Waarin natuurlijk dingen mis gaan. Er gaan altijd dingen mis. Vrouwen worden verkracht, aangerand, te na gekomen of soms alleen maar nagefloten. Maar het maatschappelijke uitgangspunt is in orde. Vrouwen hebben gelijke rechten en dezelfde vrijheden als mannen. Dat ze een groter risico lopen op seksueel slachtofferschap dan mannen ligt niet aan tendentieuze wetten of een geborneerde cultuur, maar aan het natuurgegeven dat ze fysiek zwakker zijn. Daarom moet de overheid principieel vasthouden aan het recht van een vrouw om te gaan en staan waar en wanneer ze wil, terwijl ouders met gezond verstand hun dochter op het hart zullen drukken om ’s nachts altijd in een groepje te fietsen.

Römkens (in een interview met Margriet Oostveen in de Volkskrant) hoopt de seksueel vijandige man-vrouw-confrontaties tegen te gaan door het ‘instemmingscriterium’ in te voeren in het strafrecht. Dit houdt in dat in verkrachtingszaken het slachtoffer niet hoeft te bewijzen dat er sprake was van dwang, maar dat de verdachte moet bewijzen dat er sprake was van instemming. De bewijslast wordt omgekeerd! In plaats van aantonen dat er transgressie van de maatschappelijke orde heeft plaatsgevonden, moet er materiaal worden verzameld dat onweerlegbaar laat zien dat alles oké en normaal ging. Een onmogelijke opgave voor elke vermeende verkrachter en een absolute vrijbrief voor de vrouw van Potifar (met haar valse beschuldiging van Jozef als verkrachter).

In Keulen werd de maatschappelijke orde aangetast voor honderden slachtoffers. Dat is veel relevanter dan een strafrechtelijke tournure aanbrengen in ‘he said, she said’-zaken.