Een gouden toekomst voor hosselaars

Alle waarzeggers combineren statistische waarschijnlijkheden met intuïtie. Dat hun voorspellingen vaak uitkomen komt doordat de beste voorspelling voor het weer van morgen nu eenmaal het weer van vandaag is. Een trendwatcher is de hedendaagse variant van de aloude waarzegger, alleen consulteert hij geen patronen in theeblaadjes of de vlucht van spreeuwen, maar extrapoleert hij percentages uit sociaal-wetenschappelijke rapporten. Bovenal kijkt hij goed om zich heen. Je kunt een trendwatcher herkennen aan zijn of haar verwachting dat ‘we weer terug gaan naar het natuurlijke’. Van Faith Popcorn die het cocooning profeteerde in de jaren zeventig (lekker op de bank hangen met je basale relaties) tot onze eigen Lidewij Edelkoort, elke zichzelf respecterende trendwatcher kondigt onophoudelijk de terugkeer naar een meer natuurlijke staat van leven aan: organische materialen voor kleding, zelf klaargemaakt voedsel met ingrediënten uit de omgeving, eerlijke, duurzame meubels en het einde van de plastic wegwerpcultuur.

Hoe komt het dan dat er nergens meer een beetje leuk ondergoed van gewoon katoen zónder elastaan te krijgen is en dat ik de grootste moeite moet doen om broeken te vinden waar géén stretch in is verwerkt? Blijkbaar koesteren fabrikanten (of consumenten) een steeds grotere fobie voor lubberen. Een fobie die bestreden wordt met onnatuurlijke vezels.

Hameren op de terugkeer naar het natuurlijke drukt vooral verlangen uit, zoals je ook met z’n allen op Godot kunt wachten. Het is een vergeeflijke tic – verder zijn trendwatchers sterk in sweeping statements en het munten van termen voor nieuwe verschijnselen. Signaleren en benoemen is het eigenlijk, en hoe veel natte-vingerwerk er ook aan te pas komt, ik vind het toch vaak interessant vanwege de observaties en de verbeeldingskracht. Saai is de lectuur nooit. Laatst bladerde ik door het boekje Trends 2014 van Adjiedj Bakas, zelfbenoemd ‘trendwatcher des vaderlands’, en stuitte daarin op het woord ‘escortisering’ (van de maatschappij). Het is niet echt een mooi woord, maar het zette me wel aan het denken. De term viel in een serie fragmentarische beschouwingen over het wegvallen van de middenklasse. Op montere toon (trendwatchers zijn altijd opgewekt, omdat ze heel goed weten dat niemand zit te wachten op sombere bespiegelingen over wat we allemaal gaan verliezen) kondigt Bakas het einde van de ‘ophokkantoren’ aan en de opkomst van digitale ontmoetingsplekken voor zzp’ers. Omdat er zo veel banen verdwijnen, moeten al die mensen voor zichzelf aan de slag en hij voorziet een gouden toekomst voor ‘het nieuwe hosselen’: min of meer geïmproviseerd klusjes aanpakken die zich voordoen en jezelf op diverse manieren te gelde maken.

In dit verband sprak de term escortisering me aan, omdat ik ineens een werkelijke maatschappelijke behoefte zag waar baanlozen aan zouden kunnen voldoen. Bakas doelt op prostitutie en de iets sjiekere vorm daarvan (escortmeisjes), maar ik denk niet dat deze specifieke bedrijfstak zo’n hoge vlucht zal nemen. De meeste mensen voelen zich te goed voor het bepotelen van wildvreemden. Aan gezelschap in het algemeen (zonder seks) bestaat zeker zo veel behoefte als aan alleen seks en misschien nog wel meer. Als mensen gedwongen worden zichzelf te gelde te maken, omdat ze nergens meer een baantje achter een bureau kunnen krijgen, kan de escortbranche in bredere zin wellicht uitkomst bieden. ‘Aangeboden: man, dertiger, gaat graag mee vissen. Geen kennis van voetbal.’ ‘50-plus vrouw is beschikbaar voor conversatie en voorlezen, 15 euro per uur’. In vroeger tijden was gezelschapsdame, samen met gouvernante of kindermeisje, een van de weinige manieren voor alleenstaande vrouwen om in hun levensonderhoud te voorzien. Meer dan kost en inwoning zat er zelden in. Het beroep kan mooi worden opgepoetst, van moderne arbeidsvoorwaarden voorzien en naar mannen uitgebreid.

Aan ambachtslieden die dingen kunnen maken en repareren zal altijd behoefte zijn, net zoals aan professionele kenniswerkers. Maar de hele middenmoot van administratieve papierschuivers gaat te gronde aan de digitalisering. Alleen persoonlijke dienstverlening biedt nog groeimogelijkheden. Er zijn al professionele huisopruimers, hondenuitlaters, kinderoppassers, partycaterers en huwelijksplanners. Er gloren kansen om je te verhuren als gezelschapsheer of –dame, maaltijdbereider, oproepkracht bij opvoedings- of relatieproblemen, compaan bij theaterbezoek, dichter of muzikant aan huis. Escort van het dagelijks leven – tegen een behoorlijk tarief natuurlijk.