Beste Beatrijs,
Onlangs is mijn opa overleden op hoge leeftijd. Hij had drie kinderen. Zijn oudste zoon heeft zo’n vijftien jaar geleden gebroken met de hele familie. Zijn twee dochters (mijn moeder en tante) hebben daardoor samen alles geregeld voor de uitvaart. Een paar jaar terug, bij het overlijden van mijn oma, heeft mijn opa zijn kinderen en kleinkinderen met naam en in volgorde van leeftijd (mijn oom dus eerst) op de rouwkaart vermeld. Hij wilde geen onderscheid tussen zijn kinderen maken.
Bij het overlijden van mijn opa hebben mijn moeder en tante de rouwadvertentie opgesteld. Ze hebben hun broer onderaan gezet voorafgegaan door een duidelijke witregel. Op die manier werd duidelijk gemaakt dat mijn oom zijn plaats in de familie kwijt is. Hoewel ik volledig achter dit besluit sta, vroeg ik mij af of dit vaker voor komt. Wat zegt de etiquette over het opstellen van een overlijdensbericht in een familie met besognes? Daarin is onze familie toch echt niet uniek.
Dubbele boodschap
Beste Dubbele boodschap,
De etiquette is hier heel duidelijk over: familieruzies worden niet uitgevochten in een overlijdensadvertentie! In een rouwbericht toont de familie zich als één front naar de buitenwereld. Dat betekent dat de formele volgorde wordt gehandhaafd: weduwe/weduwnaar, daarna de kinderen met hun gezinsleden, in volgorde van oud naar jong.
Wat uw moeder en tante hebben gedaan deugt niet. De buitenwereld heeft er niets mee te maken dat de oudste zoon van overledene ‘zijn plaats in de familie heeft verloren’. Dit is een venijnige manier om de oudste zoon ten overstaan van buitenstaanders te diskwalificeren.
Binnenskamers mag een familie zo veel vetes en brouilles uitleven als men wil, compleet met slaande deuren, relatieverbreking, zwijgstraf, dan wel juridische strijd via notarissen en advocaten. Alle betrokkenen mogen hierover persoonlijke gesprekken voeren met wie ze willen. Maar om een tipje van de sluier van deze ellende op te lichten via de doodsaankondiging van de pater familias is domweg niet sjiek.
Met stijgende verbazing las ik de brief. Ongelooflijk dat mensen zo kunnen denken en handelen bij een overlijden. Prima antwoord, Beatrijs!
Je kan ook op een kaart kunnen zetten:
“Uit aller naam”, familie enz…
Nog stuitender vind ik dat deze handelswijze totaal in strijd is met wat de (groot)vader zou hebben gewild. Uit het verhaal van de inzender blijkt duidelijk dat híj geen onderscheid wilde maken tussen zijn kinderen. Of je nu wel/ niet gelooft in een hiernamaals, of de overledene er iets van ‘meekrijgt’ of niet, ik vind het zeer verwerpelijk om in een kwestie als deze je eigen rancune te laten prevaleren boven de wens van de overleden persoon.
Ik zat in een vergelijkbare situatie toen mijn vader, met wie ik (als enige van de kinderen) geen contact meer had, overleed. Hoewel ik niet welkom was bij de uitvaart stond mijn naam als oudste kind netjes bovenaan het lijstje op de rouwkaart. Dat heb ik wel op prijs gesteld.
Een overlijdensadvertentie is er voor de nabestaanden, en niet voor degene die overleden is – die heeft er immers niets meer aan. “Wat grootvader zou hebben gewild” vind ik dan ook niet helemaal opgaan.
Wat ik wél vind, is dat er contact had moeten worden gezocht met de oom/broer waar geen contact meer mee is. Daar had heel kort aan gevraagd kunnen worden of hij vermeld wilde worden in de advertentie. Bij een “ja” had hij bovenaan moeten staan zoals het hoort. Maar wellicht zit hij er helemaal niet op te wachten of weigert hij te praten met degene die belt. In dat geval mag hij prima op de plaats staan zoals nu is gebeurd, dit is immers iets waar hij dan zelf voor heeft gekozen.