Beste Beatrijs,
Mijn zoon kan wegens een ernstige psychiatrische stoornis een tijd niet thuis wonen. Voor mijn man en mij was het een zware dobber de laatste jaren. Problemen die ik ook gedeeld heb in mijn omgeving. Toch krijg ik als reactie vaak te horen: ‘Ik heb nooit iets aan hem gemerkt’ of: ‘Tegen mij deed hij heel gewoon’. Dit komt er dan lichtelijk verontwaardigd uit. Zelfs mensen die hem een of twee keer hebben gezien, zeggen zoiets. De stoornis zelf blijft voor de meeste mensen onbegrijpelijk. Meestal blijf ik na zo’n gesprek leeg en verdrietig achter. Het lijkt wel alsof ik niet geloofd word. Hoe komt het dat je zo weinig mag verwachten en dat je voor een normale reactie naar een deskundige moet?
Geen gehoor
Beste Geen gehoor,
Dat soort niet-begrijpende reacties op persoonlijke problemen zijn inderdaad om razend van te worden en komen maar al te vaak voor. Doordat uw toehoorders alleen iets zeggen over hun eigen irrelevante ervaringen wordt u ontkend en als het ware in het ongelijk gesteld. Deze mensen redeneren alleen vanuit zichzelf en doen niet eens moeite om te horen wat u nu eigenlijk zegt. U vraagt zich af waardoor dit komt. Tja, luisteren zonder ogenblikkelijk te (ver)oordelen is slechts weinigen gegeven. Het valt niet mee om uit de eigen cocon te treden.
Accepteer dit als een gegeven en leg het naast u neer. Maak de mensen die verkeerd reageren niet langer deelgenoot van wat u dwars zit. U zult toch wel een paar intimi hebben die wél begrijpen waar u mee worstelt? Praat met hen en laat de rest in z’n sop gaar koken. Ze weten niet hoe beledigend ze zijn en ze zijn uw confidenties niet waard. Verder zijn er ongetwijfeld op internet lotgenotengroepen van familieleden van psychiatrische patiënten actief, waar u misschien enige steun kunt vinden.
Dergelijke reacties moeten niet worden opgevat als een tegenspraak. Onverwacht nieuws veroorzaakt nu eenmaal ongeloof en bijbehorende response. Praktisch niemand die op een dergelijke manier reageert zal vervolgens daadwerkelijk de situatie tegenspreken of zonder begrip reageren. Het is slechts een eerste schrikreactie.
Het zou toch nog veel vreemder zijn als de strekking van het gemiddelde antwoord zou zijn; “dat verklaart veel, ik vond het altijd al zo’n apart geval”?
Ik ben het eens met Rob dat dit in eerste instantie niet als beledigend moet worden opgevat. Het is denk ik schrik en verbazing. Door zoiets ernstigs te noemen wijzigt u in één keer radicaal het beeld dat de ander van uw zoon had.
De ander heeft kort tijd nodig om bij te komen van het nieuws, in mijn interpretatie. Zeg daarom iets als “ik had het ook niet meteen door maar toch is het zo. ” De ander zal nu wel een vraag stellen of belangstelling tonen in u. Als dat echt niet gebeurt, dan heeft Beatrijs gelijk.