Beste Beatrijs,
Mijn vrouw en ik zijn de laatste tijd een paar keer naar begrafenissen geweest van mensen van onze kerkelijke gemeente. We kenden deze mensen en hun families redelijk goed, maar er was geen speciale vriendschap. We condoleerden de families, woonden de uitvaartdienst bij en gingen daarna naar huis. Dit laatste met het idee dat de familie niet zit te wachten op een menigte mensen bij de teraardebestelling zelf. Alleen de laatste keer vroegen we ons af of we daar wel goed aan deden. In veel protestantse kerken vindt de begrafenis plaats tijdens de kerkdienst. Na de teraardebestelling gaan de aanwezigen weer terug naar de kerk voor het vervolg van de uitvaartdienst. Is het misschien onbeleefd, sterker nog: onbeschoft om halverwege de plechtigheid te vertrekken? Uit het verleden herinner ik me dat de kerkdienst altijd werd afgesloten vóór de gang naar de begraafplaats.
Mee naar het graf?
Beste Mee naar het graf,
Doorgaans is de volgorde zo: eerst uitvaartdienst (1) , dan teraardebestelling (2), dan gelegenheid tot condoleren (3). Ik vind het dan ook niet voor de hand liggen dat begrafenisgangers zich bescheiden terugtrekken voor het onderdeel ‘teraardebestelling’ en naar huis gaan. In dat geval missen ze immers ook het condoleren (deel 3). Maar goed, u schrijft dat in protestantse kringen vaak gecondoleerd wordt vóór de teraardebestelling. En dat er soms ook wordt begraven tijdens de uitvaartdienst, dus dat aanwezigen naar buiten gaan en dan weer naar binnen om de dienst af te maken. Blijkbaar ligt die volgorde, zoals ik die hierboven schetste, niet vast en houden verschillende groepen er verschillende volgordes op na.
Hoe het ook zij, het lijkt mij dat nabestaanden het op prijs stellen als mensen die de moeite nemen om naar een begrafenis te komen, ook de hele bijeenkomst meemaken en niet halverwege weer vertrekken. Uw vrees dat u zich zou opdringen door te blijven is overbodig. Een begrafenis is een ritueel dat wordt doorlopen. Ook al valt dit ritueel uiteen in verschillende onderdelen, het blijft toch een geheel, waar alle aanwezigen welkom zijn, ook degenen die niet tot de intimi van de familie behoren. Als u erheen gaat, kunt u ook aan alles deelnemen. Nabestaanden zullen dat op prijs stellen.
Mijn ervaring is dat de ‘nummer 3’ van Beatrijs, ‘nummer 1’ is.
Op de uitvaarten die ik tot nu toe meegemaakt heb (helaas nogal veel), wordt er bij binnenkomst in de kerk of aula van het uitvaartcentrum gecondoleerd, (vanaf een half uur voor de aanvang van de dienst is de familie aanwezig). Daarna de uitvaartdienst, daarna de teraarde bestelling. Voor genodigden is er dan over het algemeen nog een koffietafel. Dan is het zeer goed mogelijk om na de uitvaart weg te gaan, en niet mee te gaan naar het kerkhof.