Beste Beatrijs,
Kinderopvoeding is zo’n beetje de zwaarste taak die een mens op zich kan nemen. Als moeder van een baby en een kleuter spreek ik uit ervaring. Onlangs is bij mij in de stad een moeder op straat door een gestoorde man aangevallen, omdat ze haar driejarige zoontje billenkoek gaf. Dit werd door die gek opgevat als kindermishandeling. Het had mij ook kunnen overkomen, want ik deel ook billenkoek uit als ik mijn geduld verlies. Over opvoeding zullen we het in Nederland nooit eens worden, maar respect voor de ouders moet wel hersteld worden. Tot die tijd is mijn vraag aan u: Hoe verdedig ik mij het beste als ik aangevallen word op de manier waarop ik mijn kinderen tracht op te voeden?
Laat me toch slaan!
Beste Laat me toch,
U bent niet de enige die gehecht is aan het ouderlijk recht op slaan. Naar aanleiding van de vraag van ‘Oma met losse handjes’ (Trouw, 29 maart) kreeg ik verschillende reacties van mensen, die het voor deze oma opnamen en in één moeite door hun eigen sla-gedrag verdedigden. Een briefschrijfster klaagde over haar buurvrouw die gedreigd had de kinderbescherming op haar dak te sturen, omdat ze haar kinderen sloeg. Al deze briefschrijvers vragen om respect. Men wil in alle vrijheid op straat of thuis z’n kinderen kunnen slaan zonder dat anderen zich daar mee bemoeien.
De voorstanders kunnen hoog of laag springen, maar openbare tuchtiging blijft een onverkwikkelijk tafereel. De geseling, de schandpaal, de terechtstelling zijn niet voor niets afgeschaft. Een volwassene die een krijsend kind slaat wekt bij omstanders een instinctief gevoel van ‘Kun je wel tegen zo’n kleintje?’ Het ziet eruit als geweld en het ís ook geweld, want de klappen vallen in een driftaanval die het gevolg is van geduldverlies. Klappen die bij wijze van koele strafmaat worden toegediend (over de knie, twintig slagen) zijn nog veel erger. Helpen doet het allemaal niet, want een dag of een uur later misdraagt het kind zich toch weer.
Dat er in gezinnen met kleine kinderen weleens een klap valt is onvermijdelijk. Maar wie slaag niet beschouwt als een teken van onvermogen, maar als een normaal opvoedingsinstrument, maakt de weg vrij voor escalatie. Elk pak slaag dat een ouder uitdeelt maakt de drempel lager voor een volgend pak slaag.
In het algemeen zullen mensen die op straat hun kind slaan niet zo snel door voorbijgangers worden gecorrigeerd. Men weet tenslotte wel hoe erg een kind z’n ouders tot razernij kan drijven, en haalt z’n schouders op. Met buren ligt het anders. Buren weten best dat er in een huis met jonge kinderen veel wordt gehuild en geschreeuwd. Een incidentele klap van de ouders zal in het normale tumult niet eens worden opgemerkt. Als het pak slaag zo frequent wordt toegepast dat het de buren begint op te vallen, dan gaat het er kennelijk hard aan toe en is er wel degelijk reden voor zorg. Betrokken buren moeten dan juist niet de ogen sluiten. Beter dan dreigen met de kinderbescherming (dat wekt alleen maar woede) is het om daadwerkelijk de kinderbescherming in te lichten, als omwonenden menen dat het slaan op kindermishandeling is uitgelopen.
Als oud-maatschappelijkwerker en ex-praktijkleider van het AMK wil ik even reageren op Uw advies om bij zorgen daadwerkelijk de kinderbescherming in te lichten. Ik denk dat het moet zijn het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling te bellen.
In het nieuwe stelsel van hulpverlening is gekozen voor één toegang tot de jeugdzorg in de vorm van het Bureau Jeugdzorg.Het AMK gaat daar of maakt als herkenbare werkeenheid deel van uit.
Het AMK is het enige meldpunt in Nederland voor (vermoedens van) kindermishandeling binnen en buiten het gezin.
Iedereen die te maken heeft met vermoedens of signalen van kindermishandeling kan zich tot het AMK wenden voor advies of om een melding te doen.Particulieren en beroepsbeoefenaren kunnen zelfs anoniem blijven voor het gemelde gezin.
Voor professionele hulpverleners is dit slecht bij uitzondering mogelijk.
De Raad voor de Kinderbescherming is in deze een tweedelijnsorganisatie geworden en alleen toegankelijk via het AMK of Bureau Jeugdzorg.
Hoewel de Raad in principe alleen voor bovenstaande instanties toegankelijk is blijft het vanzelfsprekend dat de Raad een verzoek tot onderzoek van acute en zeer ernstige bedreiging van een kind meteen in behandeling neemt.
AMK’s zijn in vele grote steden te vinden.
Hopelijk bellen mensen wanneer zij een vermoeden van kindermishandeling hebben naar het AMK.
Ik ben het fundamenteel oneens met een deel van uw advies/opinie in deze kwestie. Kinderen slaan is vaak een testimonium paupertatis maar het gaat niet helemaal zonder, dat is een ervaringsfeit. Billenkoek (max drie klappen) is dan de juiste oplossing want daar kan weinig fysieke schade uit voortvloeien: van een hoofd moet men afblijven. Zo ver zijn we het denk ik helemaal eens.
Men mag echter naar mijn diepste overtuiging een kind NOOIT slaan omdat zijn geduld op is. Ik vind dat een jammerlijke pedagogische fout en diep onrecht want dat kan het kind namelijk niet helpen. Het kind moet gecorrigeerd worden vanwege onaanvaardbaar gedrag. Als men dat eerst vijf, tien of dertig keer laat passeren, al dan niet met alleen verbale reactie en dan zijn geduld verliest (ik heb dat meerdere malen zien gebeuren) dan krijgt het kind de klap niet om wat het doet want dat deed het al een hele tijd, maar omdat het geduld van de ouder op is.
Dat heeft geen enkele pedagogische waarde omdat voor een kind niet is te voorzien wanneer de klap komt. Ik propageer daarom altijd het “drieslagstelsel”: bij de eerste keer: waarschuwen; bij de tweede keer: straf aankondigen en bij de derde keer de straf. Tot drie tellen kunnen kinderen al heel erg jong. Goed opvoeden is in mijn perceptie een kwestie van voorspelbaar en rechtvaardig zijn en ook als men dan relatief streng is doet dat niets af aan de waardering door het kind. Duidelijkheid is het grootste goed. Ik leerde ooit dat er in pedagogische zin geen fundamenteel verschil is tussen de omgang met een hond en met een kind. Geef ze vooral een (met de tijd: groeiend) stukje soevereiniteit maar trek de grenzen heel duidelijk: dan is ieder kind gelukkig. Later zag ik in dat het met volwassenen niet anders is.
Een dwarse peuter/kleuter hoeft geen klap te krijgen, om de ouder een uitlaatklep te bieden.
Want laten we wel wezen: zo werkt het nogal eens! In plaats daarvan gebruikte ik bij voorkeur de methode: kop onder de koude kraan!
Dit werkt geweldig. Het hysterische gekrijs wordt door de grote schrik van het koude water nu gewoon huilen; je eigen razernij wordt gekanaliseerd; het na afloop noodzakelijke afdrogen kan werken als liefkozing en op die manier de hele boel weer een beetje normaliseren.
Er is geen sprake van mishandeling, geen schuldgevoel voor de woedende en machteloze ouder en de kleine dwarskop weet toch weer wie er de baas is! (Ik zie nog hoe mijn vader m’n – al niet meer zo kleine – broertje met kleren en al onder de koude douche zette.
Alleen hierover vertellen had al het gewenste effect op onze 3 dochters…
Veel succes en plezier met het beantwoorden van alle vragen elke week; ik hoop er nog lang van te kunnen genieten.
Ik zie nu pas de reactie van Mevrouw van E. (het is inmiddels 2019) maar omwille van andere lezers wilde ik even melden dat ik tijdens mijn werk op de Kinderopvang meerdere malen kinderen heb gezien heb met duidelijk effecten van de zogenaamde ‘kop onder de koude kraan’-methode.
Kleinere kinderen werden bang van water, wilden niet meer douchen of haren wassen, terwijl de oudere kinderen het gedrag imiteerden en volle bekers water in de gezichten van kleinere kinderen gooiden, zodra zij begrepen hadden dat het kleine kind ‘straf moest krijgen.’
En onlangs, een goede bekende van inmiddels 28, die met opeengeklemde kaken in het zwembad onder de douche stond, omdat hij ‘altijd moest denken aan de douche in zijn gezicht’ die hij als straf kreeg van zijn moeder. Het zal je verbazen hoeveel details hij nog wist te vertellen van die straffen. Die moeder spreekt hij inmiddels ook niet meer.
Op de gang staan of op een stoel moeten zitten en wachten, is erg genoeg als straf voor kinderen. Het is niet de bedoeling dat ouders creatieve straffen gaan bedenken, we zitten niet in Guantanamo Bay.
De ernstigheid van de straf maakt geen verschil in het onvermogen van het kind om zich op een bepaalde manier te gedragen. Het is beter om een onhandelbaar kind even te laten uitrazen door een kussen te slaan of hem uit te leggen dat hij zijn woorden moet gebruiken om te communiceren. De spanning in hun hoofd verminderd niet als je ze laat schrikken, je last voor jezelf (en hen) alleen een onnodige pauze in. Die emotie zullen ze toch eens moeten uiten.