Beste Beatrijs,
Ik heb een nare jeugd gehad met een vader die mij mishandelde en een moeder die mij niet beschermde. Pas toen ik ruim volwassen was, kwam ik erachter dat hij niet mijn echte vader was. Mijn biologische vader was toen al overleden. Na de dood van mijn moeder en stiefvader voelde ik mijn familienaam steeds meer als een juk dat mij bezwaarde. Ik heb een aanvraag tot naamsverandering gedaan bij het Ministerie van Justitie en mijn verzoek is ingewilligd. Ik heb nu een andere naam, waar ik me prettig bij voel.
Deze verandering heeft consequenties op sociaal gebied. Een enkeling met wie ik goed omga weet hoe de vork in de steel zit, maar wat zeg ik tegen de mensen die ik oppervlakkig ken en die mij gaan bevragen over mijn motieven? Ik voel er niet voor om mijn verleden uit de doeken te doen. Hebt u een suggestie hoe ik mijn nieuwe naam kan aankondigen? Hoe houd ik rekening met de ander, zodat ik hem of haar niet in verlegenheid breng? Ik zoek eigenlijk een eenvoudige zin, die ik thuis kan oefenen en kan herhalen zodat ik een antwoord paraat heb, wanneer nodig.
Nieuwe naam
Beste Nieuwe naam,
Goed dat u uw naam veranderd hebt na uw ellendige voorgeschiedenis. U vraagt wat u kunt antwoorden, als mensen u vragen naar het waarom. Houd in ieder geval in gedachten dat mensen deze vraag niet horen te stellen! Het is absoluut ongepast om aan iemand te vragen wat de reden was om tot zo’n – toch tamelijk ingrijpende – actie over te gaan. Iemands naam is iemands identiteit en als u uw omgeving informeert over uw naamsverandering, hoort die mededeling zonder commentaar voor kennisgeving te worden aangenomen. U bent in het geheel niet verplicht om in te gaan op nieuwsgierigheid van wie dan ook naar de achtergrond van uw naamsverandering. Mensen die u goed kennen weten wat er aan de hand is, en tegen alle anderen die langs hun neus weg informeren naar het waarom, kunt u zeggen: ‘Sorry, die vraag vind ik erg persoonlijk, daar ga ik liever niet op in.’ Waarschijnlijk voelt de vraagsteller zich dan inderdaad ongemakkelijk, maar dat is uw probleem niet. Die vraag had niet gesteld mogen worden en de oorzaak van het ongemak ligt bij de tegenpartij.
Je kunt ook antwoorden: ik vond deze naam mooier. Helemaal waar en over smaak valt niet te twisten. Denk dat mensen dan hoogstens beginnen over wat dat heeft gekost.
Misschien is het beter om in het antwoord het gedeelte over de persoonlijke vraag weg te laten als u niet wilt dat de ander zich ongemakkelijk voelt, want dat voelt inderdaad als een terechtwijzingen en dat is het eigenlijk ook. Gewoon vriendelijk met een glimlach zeggen: ‘Sorry, daar ga ik liever niet op in’ lijkt me genoeg. Of misschien ook: ‘Ik vind deze naam mooier dan de oude, ik voel me hier beter bij’. Dat is vast waar.
Zou een tussenstap niet denkbaar zijn, om te voorkomen dat de ander zich ongemakkelijk voelt (en Nieuwe Naam zelf vermoedelijk ook)? “Ach, daar had ik zo mijn redenen voor.” bijvoorbeeld. En eventueel nog: “Dat is een lang verhaal, misschien een andere keer.” Dat geeft de ander ook de kans om bij te sturen, als die zich toch niet meteen heeft gerealiseerd dat dit een pijnlijke vraag is. Dat laatste zou ik me namelijk best kunnen voorstellen, zeker bij jongere mensen.
Het lijkt mij heel normaal om iemand te vragen naar het waarom van een naamsverandering, ik zou het zeker doen als het een bekende betreft. Ikzelf heb op mijn 25e mijn voornaam veranderd en ben vaak naar het waarom gevraagd. Ik zei altijd dat naar mijn smaak Henri beter bij mij past dan het eerdere Henk. ‘Nieuwe Naam’ hoeft niet de ware achtergrond te onthullen, maar kan ook gewoon zeggen dat de nieuwe naam mooier is of beter past..
U kunt ook zeggen: “de reden is een gebeurtenis uit het verleden, waar ik niet meer aan herinnerd wil worden”. Hierdoor zal de andere persoon zich denk ik niet ongemakkelijk door voelen en hij zal ook niet meer verder vragen, omdat u aangeeft dat u er niet aan herinnerd wil worden.
Als ik een goede kennis was had ik die vraag best eens kunnen stellen, uit interesse. Vind ik niet onbehoorlijk. Als ik als antwoord zou krijgen dat je er verder niet op in wil gaan zou ik het respecteren en het daarbij laten. Dus er zijn ook mensen er niets kwaads achter zoeken.
Ik kan me niet voorstellen dat iemand zo’n vraag stelt, ik vind het ook onbeleefd. Iedereen weet toch dat als iemand zijn/haar achternaam verandert er iets ernstigs aan de hand is geweest? Als je niet tot de intimi hoort die er wel van weten, en je ook niet bezig bent om iemand goed te keren kennen, ga je dat toch niet vragen? Zowel, dan zo kort mogelijk houden met ‘dat hou ik liever voor mijzelf’.
Bij zulke dingen kan je beter wachten tot en of iemand er zelf over begint.
Mogelijk komt met de nieuwe naam ook een nieuw emailadres. Dit geeft een haakje voor een zakelijk bericht naar iedereen die je van deze wijziging op de hoogte wilt stellen, maar niet van het waarom. Een bericht in de trant van: “Om persoonlijke redenen heb ik mijn naam en emailadres gewijzigd. U kunt mij voortaan bereiken op deboer@mail.nl. Groeten Truus de Boer (voorheen Jansen)”.
Er zullen altijd wel een paar nieuwsgierigerds zijn die verhaal willen halen. Maar die kun je afkappen met het ‘om persoonlijke redenen’ (ergo: gaat je niks an). Mogelijk kun je nog toevoegen dat je deze naam ‘prettiger’ vind, dat is neutraal en meer dan voldoende toelichting.
Respect trouwens dat je deze stap hebt gezet en voor jezelf kiest.
Mijn standaard reactie op een vraag die te persoonlijk is, is : “Waarom wil je dat weten?”
Werkt goed :)